Alban (merthyr)
merthyr Cristnogol cynharaf Ynys Brydain
Merthyr Cristionogol cynharaf Prydain Rufeinig oedd Sant Alban. Gyda Julius ac Aaron, mae'n un o dri merthyr o'r cyfnod yma.
| Alban | |
|---|---|
.jpg) | |
| Ganwyd | 3 g  Verulamium |
| Bu farw | 305 Verulamium |
| Dinasyddiaeth | Rhufain hynafol |
| Galwedigaeth | person milwrol |
| Dydd gŵyl | 22 Mehefin |
Merthyrwyd ef yn Verulamium, yn awr St Albans, yn ne Lloegr. Mae ansicrwydd am y dyddiad; gallai fod yn ystod yr erlid dan yr ymerawdwr Diocletian tua 303 neu tua 251 - 259 dan Decius neu Valerianus. Awgrymodd John Morris y gallai fod wedi ei ferthyru yn ystod yr erlid dan yr ymerawdwr Septimius Severus yn 209.
Ceir cyfeiriad ato gan Gildas yn ei De Excidio Britanniae:
- Duw ... a oleuodd i ni lampau disglair y merthyron sanctaidd ... siaradaf am Sant Alban yn Verulamium, Aaron a Julius, dinasyddion Caerllion, a'r gweddill, o'r ddau ryw mewn amrywiol leoedd, a safodd yn gadarn ac uchelfrydig ym mrwydr Crist".
Gweler hefyd golygu
Erthygl Alban yng Ngeiriadur Bywgraffyddol o Enwogion Cymru 1867-Cyf I ar Wicidestun