Wicipedia

Hunlun

Mae hunlun (hefyd hun-lun a selffi; Saesneg: selfie) yn ffotograff hunanbortread, fel arfer yn cael ei dynnu ar ffôn symudol. Yn aml iawn mae hunluniau yn cael eu rhannu ar rwydweithiau cymdeithasol ar-lein fel Instagram, Facebook, a Tumblr. Maent yn anffurfiol ac yn aml yn cael eu tynnu gyda'r camera yn cael ei ddal hyd braich.

Hunlun o macaque oedd wedi codi'r camera ac wedi tynnu ffoto ohono'i hun.
Yr hunlun cyntaf, mae'n debyg; fe'i gymerwyd gan Robert Cornelius yn 1839.

Hanes golygu

Creodd yr arloeswr ffotograffig Americaniad Robert Cornelius lun daguerreotype ohono'i hun ym 1839 sef un o'r ffotograffau cyntaf o berson. Oherwydd fod y broses mor araf, roedd yn gallu tynnu’r cap oddi ar y lens, rhedeg o flaen y camera am funud neu fwy, cyn dychwelyd i roi'r cap y lens yn ôl. Ysgrifennodd ar gefn y llun The first light picture ever taken. 1839.[1][2]

Ym 1900 dechreuodd gwmni Kodak werthu'r camera bocs ysgafn cyntaf y 'Kodak Brownie', ac fe ddaeth yr arferiad o dynnu hunan bortreadau'n boblogaidd. Fel arfer rhoddwyd y camera o flaen drych.[3]

Mae'r syniad o lwytho lluniau hunanbortread o grwpiau i'r we, gan ddefnyddio camera ffilm dafladwy yn hytrach na chamera digidol neu ffôn symudol, yn dyddio yn ôl i 2001 pan grëwyd gwefan gan grŵp o bobl yn Awstralia.[4][5][6]

Yr enw Selfie / Hunlun golygu

Mae'r defnydd cynharach o'r gair selfie yn cael ei olrhain yn ôl i 2002. Ymddangosodd yn gyntaf ar wefan Awstraliaid (ABC Online) ar 13 Medi 2002.[7]

Erbyn 2013, roedd y gair "selfie" wedi dod yn ddigon poblogiadd i'w gynnwys yn y fersiwn ddigidol o'r Oxford English Dictionary.[8]

Roedd y gair Cymraeg "hunlun" (neu "hun-lun") wedi ymddangos erbyn 2013[9] ymlaen.[10]

Troedlun golygu

Yn 2015 dechreuwyd gwerthu esgidiau pwrpasol gyda lle arbennig ar gyfer y ffôn. [11]

Cyfeiriadau golygu

  1. ↑ "Robert Cornelius' self-portrait: The First Ever "Selfie" (1839)". The Public Domain Review. Open Knowledge Foundation. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2014-02-11. Cyrchwyd 18 December 2013.
  2. ↑ "Robert Cornelius, self-portrait; believed to be the earliest extant American portrait photo". Prints & Photographs Online Catalog. Library of Congress. Cyrchwyd 18 Rhagfyr 2013. Italic or bold markup not allowed in: |work= (help)
  3. ↑ "Beginners Guide To Understanding And Using A Brownie Box Camera".
  4. ↑ "bogon.8m.com SelfPix". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2004-04-13. Cyrchwyd 2014-06-27.
  5. ↑ "bogon.8m.com Out & About". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2001-10-11. Cyrchwyd 2014-06-27.
  6. ↑ "bogon.8m.com Bogons". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2001-09-28. Cyrchwyd 2014-06-27.
  7. ↑ "Oxford Dictionaries Word of the Year 2013 is..." OxfordWords blog. Oxford Dictionaries. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2013-12-01. Cyrchwyd 30 Tachwedd 2013.
  8. ↑ Coulthard, Charissa (7 June 2013). "Self-portraits and social media: The rise of the 'selfie'". BBC News online. Cyrchwyd 6 April 2013.
  9. ↑ https://twitter.com/siantirdu/status/372122809872293888
  10. ↑ "Etholiad Ewrop: 'Na' i dynnu hun-lun wrth bleidleisio". Golwg360. Cylchgrawn Golwg. 22 Mai 2014. Cyrchwyd 27 Mehefin 2014.
  11. ↑ "Hundreds of people have been asking where they can buy the Selfie Shoes...". Selfie Shoes. Cheryl Matson. 30 Mai 2015. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2016-07-11. Cyrchwyd 1 April 2015. Text "Miz Mooz" ignored (help)
Wedi dod o "https://cy.wikipedia.org/w/index.php?title=Hunlun&oldid=11804022"