Môr-ladrad yn Somalia

Mae môr-ladrad yn Somalia yn fygythiad i longau ers ail gyfnod Rhyfel Cartref Somalia ar ddechrau'r unfed ganrif ar hugain.[1] Ers 2005, mae nifer o sefydliadau rhyngwladol, gan gynnwys y Sefydliad Arforol Rhyngwladol a Rhaglen Bwyd y Byd, wedi mynegi eu pryder dros y cynnydd mewn môr-ladrad yn yr ardal.[2] O ganlyniad cynyddodd costau cludo mewn llongau a rhwystrodd trosglwyddiad cymorth bwyd. Cyrhaeddir 90% o lwythau Rhaglen Bwyd y Byd gan longau, ac mae'n rhaid i longau yn yr ardal hon gael eu hebrwng gan luoedd milwrol bellach.[3]

Môr-ladrad yn Somalia
Daearyddiaeth
Môr-ladron yn dal criw'r llong bysgota Tsieineaidd Tian Yu No. 8.

Awgrymir adroddiad gan y Cenhedloedd Unedig a nifer o ffynonellau newyddion taw pysgota anghyfreithlon a gollwng gwastraff gwenwynig yn nyfroedd Somaliaidd gan longau tramor sydd yn rhannol gyfrifol am fôr-ladrad ger arfordir Somalia. Yn ôl pysgotwyr Somaliaidd, mae hyn wedi rhwystro ar allu pobl leol i ennill bywoliaeth ac o ganlyniad yn eu troi at fôr-ladrad.[4][5] Cefnogir môr-ladrad yn gryf gan 70% o bobl mewn cymunedau ar yr arfordir fel "ffurf o amddiffyniad cenedlaethol dros ddyfroedd tiriogaethol y wlad", a chredir y môr-ladron eu bod yn amddiffyn eu hardaloedd pysgota ac yn cael cyfiawnder ac iawndal am yr adnoddau morol a ladratwyd ohonynt.[6][7][8] Awgrymir rhai môr-ladron eu bod yn amddiffyn dyfroedd eu gwlad mewn absenoldeb system genedlaethol effeithiol o wylwyr y glannau o ganlyniad i'r rhyfel cartref a datgyfannu lluoedd milwrol Somalia. Gelwir un o rwydweithiau'r môr-ladron eu hunain yn Wylwyr Gwirfoddol Cenedlaethol y Glannau (NVCG).[5] Ond, wrth i fôr-ladrad ddod yn sylweddol fwy enillfawr mewn blynyddoedd diweddar, awgrymir rhai adroddiadau taw elw ariannol yw'r prif gymhelliad gan fôr-ladron Somaliaidd bellach.[9][10]

Cyfeiriadau golygu

  1. "Piracy in Somali Waters: Rising attacks impede delivery of humanitarian assistance". UN Chronicle (Y Cenhedloedd Unedig).
  2. (Saesneg) Piracy in waters off the coast of Somalia. Y Sefydliad Arforol Rhyngwladol.
  3. (Saesneg) Pirates in Standoff Threaten Food Aid, Global Shipping. National Geographic (10 Hydref 2008).
  4. Dagne, Ted (2009), Somalia: Conditions and Prospects for Lasting Peace. CRS.
  5. 5.0 5.1 Axe, David (2009), Somalia Redux: a more hands off approach. CATO Institute.
  6. (Saesneg) 3. Toxic Waste Behind Somali Pirates. Project Censored (2010).
  7. (Saesneg) Ecoterra Press Release 257 – The Somalia Chronicle June – December 2009, no 70. Buzzle.com (29 Mawrth 2010).
  8. (Saesneg) The Two Piracies in Somalia: Why the World Ignores the Other. WardheerNews.com (8 Ionawr 2009).
  9. (Saesneg) Somali piracy becoming "criminal enterprise". Reuters (16 Chwefror 2011).
  10. (Saesneg) Piracy surges despite defense measures. Korea Times (Chwefror 2011).