Trecastell

Pentref yng nghymuned Llywel, Powys, Cymru, yw Trecastell (Saesneg: Trecastle). Saif yn ne-orllewin y sir ar bwys Parc Cenedlaethol Bannau Brycheiniog. Gorwedd Trecastell ar y draffordd A40 rhwng Aberhonddu a Llanymddyfri, tua 3 milltir i'r gorllewin o Bontsenni. I'r gogledd ceir Mynydd Epynt ac i'r de ceir y Mynydd Du a'r Fforest Fawr.

Trecastell

Math	pentref
Daearyddiaeth
Sir	Powys
Gwlad	Cymru
Cyfesurynnau	51.9491°N 3.631°W
Cod OS	SN929291
Gwleidyddiaeth
AC/au	James Evans (Ceidwadwyr)
AS/au	Fay Jones (Ceidwadwyr)
Ffeiliau perthnasol ar Comin

Ger y pentref ceir safle caer Rufeinig dros nos Y Pigwn a cheir cwrs ffordd Rufeinig gerllaw. O gyfnod cynharach eto mae cylchoedd cerrig Mynydd Bach Trecastell, tua 2 filltir o'r pentref.

Enwir y pentref ar ôl y castell mwnt a beili a godwyd yno yn y 12g gan yr arglwydd Normanaidd lleol Bernard de Neufmarche i amddiffyn Aberhonddu rhag ymosodiadau o gyfeiriad Deheubarth i'r gorllewin. Treuliodd Edward I o Loegr dri diwrnod yn Nhrecastell yn 1295 yn ystod gwrthryfel Cymreig yn ymladd ag arglwyddi Cymreig yr ardal. Erys olion y castell ar y safle heddiw.

Yn y cyfnod modern, daeth Trecastell yn arosfa ar lwybr y goets fawr rhwng Caerloyw a Llanymddyfri. Roedd ar lwybr pwysig i'r porthmyn hefyd.

Erbyn y 19g bu gan y pentref wyth ffair flynyddol, gwaith nwy, dwy ysgol, melin grawnfwyd, dau gofail, 16 siop a sawl tafarn. Roedd yno felin wlân hefyd, un o'r fwyaf yn yr ardal.

Trecastell.

Cynrychiolir yr ardal hon yn Senedd Cymru gan James Evans (Ceidwadwyr) ac yn Senedd y DU gan Fay Jones (Ceidwadwyr).

Dolen allanol

• Castell Trecastell ar castlewales.com

Trefi a phentrefi Powys

Trefi
Aberhonddu  · Crucywel  · Y Drenewydd  · Y Gelli Gandryll  · Llanandras  · Llandrindod  · Llanfair-ym-Muallt  · Llanfyllin  · Llanidloes  · Llanwrtyd  · Machynlleth  · Rhaeadr Gwy  · Talgarth  · Y Trallwng  · Tref-y-clawdd  · Trefaldwyn  · Ystradgynlais
Pentrefi
Abaty Cwm-hir  · Aberbrân  · Abercegir  · Abercraf  · Aberedw  · Abergwesyn  · Abergwydol  · Aberhafesb  · Aberhosan  · Aberllynfi  · Aber-miwl  · Aberriw  · Abertridwr  · Aberysgir  · Adfa  · Arddlin  · Bachelldref  · Y Batel  · Betws Cedewain  · Beulah  · Bochrwyd  · Bontdolgadfan  · Y Bontnewydd-ar-Wy  · Bronllys  · Bugeildy  · Bwlch  · Caersŵs  · Capel Isaf  · Capel Uchaf  · Capel-y-ffin  · Carno  · Casgob  · Castell Caereinion  · Castell-paen  · Cathedin  · Cegidfa  · Cemaes  · Ceri  · Cilmeri  · Y Clas-ar-Wy  · Clatter  · Cleirwy  · Cnwclas  · Coedybrenin  · Coelbren  · Comins-coch  · Crai  · Craig-y-nos  · Crugion  · Cwmdu  · Cwm-twrch  · Darowen  · Defynnog  · Derwen-las  · Dolanog  · Dolfor  · Dylife  · Einsiob  · Erwd  · Esgairgeiliog  · Felindre, Maldwyn  · Felin-fach  · Y Foel  · Ffordun  · Gaer  · Garth  · Glan-miwl  · Glantwymyn  · Glasgwm  · Y Groes  · Gwenddwr  · Heol Senni  · Isatyn  · Kinnerton  · Libanus  · Llan  · Llanafan Fawr  · Llananno  · Llanarmon Mynydd Mawr  · Llanbadarn Fynydd  · Llanbadarn Garreg  · Llanbister  · Llanbryn-mair  · Llandinam  · Llandrinio  · Llandyfaelog Tre'r-graig  · Llandysilio  · Llandysul  · Llan-ddew  · Llanddewi yn Hwytyn  · Llanddewi Ystradenni  · Llanelwedd  · Llanerfyl  · Llanfair Caereinion  · Llanfair Llythynwg  · Llanfechain  · Llanfihangel Nant Brân  · Llanfihangel Nant Melan  · Llanfihangel Rhydieithon  · Llanfihangel Tal-y-llyn  · Llanfihangel-yng-Ngwynfa  · Llanfrynach  · Llangadfan  · Llangadwaladr  · Llangamarch  · Llangasty Tal-y-llyn  · Llangatwg  · Llangedwyn  · Llan-gors  · Llangurig  · Llangynidr  · Llangynllo  · Llangynog  · Llangynyw  · Llanhamlach  · Llanigon  · Llanllugan  · Llanllwchaearn  · Llanllŷr  · Llanrhaeadr-ym-Mochnant  · Llansanffraid Cwmdeuddwr  · Llansanffraid-ym-Mechain  · Llansantffraed (Aberhonddu)  · Llansantffraed-yn-Elfael  · Llansilin  · Llanwddyn  · Llanwnnog  · Llanwrin  · Llanwrthwl  · Llanwyddelan  · Llanymynech  · Llan-y-wern  · Llawr-y-glyn  · Llechfaen  · Llowes  · Llys-wen  · Llywel  · Llwydiarth  · Manafon  · Meifod  · Merthyr Cynog  · Mochdre  · Nant-glas  · Nantmel  · Pandy  · Pencelli  · Pencraig  · Penegoes  · Pengefnffordd  · Pennant Melangell  · Pentrefelin  · Penybont  · Pen-y-bont-fawr  · Pilalau  · Pipton  · Pont-faen  · Pontneddfechan  · Pontrobert  · Pontsenni  · Pwllgloyw  · Saint Harmon  · Sarn  · Sarnau, Brycheiniog  · Sarnau, Maldwyn  · Sgethrog  · Snead  · Sycharth  · Talachddu  · Talerddig  · Tal-y-bont  · Tal-y-bont ar Wysg  · Tirabad  · Trallong  · Trecastell  · Trefeca  · Trefeglwys  · Tregynon  · Trelystan  · Tre'r-llai  · Tretŵr  · Tre-wern  · Walton  · Yr Ystog