Werner Herzog

Cyfarwyddwr ffilm, cynhyrchydd ffilm, sgriptiwr, ac actor o'r Almaen yw Werner Herzog Stipetić'(ynganiad Almaeneg: [ˈʋɛɐ̯nɐ ˈhɛɐ̯tsoːk ˈstɪpɛtɪtʃ]; ganwyd 5 Medi 1942).

Werner Herzog
Llais	Werner Herzog BBC Radio4 Start the Week 26 March 2012 b01dtjcj.flac
Ganwyd	Werner Herzog Stipetić  5 Medi 1942  München
Man preswyl	Los Angeles, Sachrang, München, Pittsburgh, Wüstenrot
Dinasyddiaeth	Yr Almaen
Alma mater	Prifysgol Ludwig Maximilian München Maximiliansgymnasium München Theodor-Heuss-Gymnasium Heilbronn
Galwedigaeth	cyfarwyddwr ffilm, cynhyrchydd ffilm, sgriptiwr, golygydd ffilm, actor ffilm, awdur, sinematograffydd, actor llais, gwneuthurwr ffilmiau dogfen, cyfarwyddwr opera, sgriptiwr ffilm, actor, cyfarwyddwr
Mudiad	Sinema Newydd yr Almaen
Priod	Lena Herzog
Partner	Eva Mattes
Perthnasau	Rudolf Herzog
Gwobr/au	Croes Swyddog Urdd Teilyngdod Gweriniaeth Ffederal yr Almaen, Gwobr Urdd Cyfarwyddwyr America, Bayerischer Poetentaler, Rauriser Literaturpreis, Gwobr Cyflawniad Oes yr Academi Ffilm Ewropeaidd
Gwefan	https://www.wernerherzog.com/
llofnod

Mae Herzog yn un o wneuthurwr ffilm fwyaf adnabyddus yn sinema gyfoes gan gynhrychu clasuron fel Aguirre, the Wrath of God, Heart of Glass a Fitzcarraldo. Mae Herzog yn enwog am ei lais unigryw a glywir ar sylwebaeth ei ffilmiau ddogfen ac am yrru ei hun a'i griw i'r eithaf tra'n ffilmio.

Gyrfa cynnar

Daeth ei allu a dawn yn amlwg yn ifanc iawn gan benderfynu fod yn wneuthurwr ffilm yn ei arddegau gan yrru sgriptiau i gynhyrchwyr Almaeneg. Cynhyrchodd nifer o ffilmiau byr tra yng Ngholeg Ffilm München ond benderfynodd ddwyn gamera o'r coleg er mwyn gwneud ei ffilmiau hir ei hun.

Dywedeodd I don't consider it theft. It was just a necessity. I had some sort of natural right for a camera, a tool to work with".

Fel llawer o Almaenwyr ifanc eraill yn y 1960au a 1970au roedd Herzog yn teimlo nad oeddent yn gallu troi am ysbrydoliaeth i ddiwylliant yr Almaen am iddynt gredu y daeth ddraddodiadau'r wlad i'w ben yn llwyr o dan Natsïaeth. Roeddent yn credu roeddent ar ddechrau 'Stunde Null' (awr dim) ac roedd rhaid iddynt greu diwylliant newydd sbon. Bu Herzog gyda Wim Wenders, Rainer Werner Fassbinder ac eraill yn un o'r cyfarwyddwyr y symudiad Neuer Deutscher Film (Ffilm Newydd Almaeneg).

Ym 1968 wnaeth y ffilm hir Signs of Life a dilynwyd gan y ffilm ddogfen The Flying Doctors of East Africa (1969) ac wedyn Even Dwarfs Started Small ym 1970.

Ym 1971 teithiodd i anialwch y Sahara i ffilmio rhithluniau (mirages) ar gyfer Fata Morgana. Tra'n Affrica wynebodd y fath o broblemau a ddaeth yn nodweddiadol o'i ffilmiau canlynol. Dioddefodd Herzog a'i griw llifogydd, gwres eithafol, diffyg dŵr ac fe'i daflwyd i garchar ble gafodd ei guro a daliodd clefyd gwaed difrifol.

Mae Fata Morgana yn cynnwys cerddoriaeth gan y grŵp electronig avant-garde Almaeneg Popol Vuh a ddaeth yn gysylltiedig â llawer o ffilmiau Herzog yn nes ymlaen.

Herzog a Klaus Kinski

Ym 1972 teithodd i jwngl Peru i wneud Aguirre, der Zorn Gottes (Aguirre, Wrath of God) hanes trasig Conquistadores Sbaeneg yr 16g yn chwilio am aur o dan arweinyddiaeth wallgof Aguirre gyda Klaus Kinski yn y brif ran. Mae perthynas tymhestlog Hezog a Kinski bellach wedi dod yn chwedlonol yn y byd ffilm. Roedd cymeriad ymfflamychol Kinksi yn arwain at ddadlau ffyrnig gan arwain at Herzog hyd yn oed bygwth lladd Kinski tra'n ffilmio Aguirre.

Wrth ffilmio ym Peru roedd Herzog i fod ar awyren a bu mewn damwain gan ladd 91 o'r teithwyr pan blymiodd i'r ddaear. Yn ffodus iawn newidiodd ei gynlluniau ar y funud olaf.

Yn 1979 gweithiodd gyda Klaus Kinski eto ar Nosferatu a Woyzeck, ac wedyn ar Fitzcarraldo (1982) a Cobra Verde (1987) er gwaethaf cymeriad ymfflamychol Kinski. Ar set Fitzcarraldo roedd cam-fihafio a strancio Kinksi mor ddrwg cynigiodd grŵp o bobl leol a oedd yn gweithio fel ecstras ladd Kinksi ar ran Herzog.

Hefyd yn y cynod yma wnaeth The Enigma of Kaspar Hauser (1974) a Stroszek (1977) gyda Bruno Schleinstein (Bruno S.) yn y prif ran. Mae Herz aus Glas (Heart of Glass) (1976) yn nodweddiadol am i'r actorion bod o dan Hypnosis wrth berfformio gan roi teimlad cwbl afreal i'r cynhyrchiad.

Werner Herzog

Ffilmiau dogfen

Ymddiddorodd Herzog yn fwy mewn ffilmiau ddogfen o'r 90au ymlaen gyda Lessons of Darkness (1992), Bells from the Deep: Faith and Superstition in Russia (1993), The Transformation of the World into Music (1994), Little Dieter Needs to Fly (1997), Wings of Hope (2000), Wheel of Time (2003), Incident at Loch Ness (2004) a Grizzly Man (2004).

Mae Grizzly Man yn defnyddio ffilm a dynnwyd gan Timothy Treadwell a aeth i fyw ymhlith eirth Grizzly yn Alaska a oedd Treadwell yn ystyried yn gyfeillgar. Cafodd Treadwell ei ladd a bwyta gan yr eith ac fe ddarganfuwyd ei gamera gyda'r ffilm ar ochr gweddillion ei gorff gan dîm achub peth amser yn ddiweddarach.

Ffilmiodd Encounters at the End of the World (2007) ym Mhegwn y De, Cave of Forgotten Dreams (2010) am ddarluniau pobl gynhanes mewn ogofeydd yn Ffrainc a Lo & Behold, Reveries of the Connected World (2016) am beryglon a phroblemau technoleg cyfoes.

Yn dilyn marwolaeth Kinksi wnaeth Mein liebster Feind (My Best Fiend) am berthynas anodd y ddau.

Enwogrwydd

Mae Herzog hefyd wedi actio, ysgrifennu sgriptiau, cynhyrchu operau ac wedi ysgrifennu llyfrau.

Mae un o'i rannau mwyaf cofiadwy o flaen y camera yn y ffilm ddogfen Werner Herzog Eats His Shoe (1980) a wnaethpwyd yn dilyn bet gyda myfyriwr ffilm a oedd o hyd yn siarad am wneud ffilm ond byth yn gwneud.

Bu Hezog hefyd yn llais ar The Simpsons a chafodd ei saethu gan gwn awyr tra'n cael ei gyfweld gan Mark Kermode o'r BBC wrth ymyl ei dŷ yn Los Angeles.

Ffilmyddiaeth

Ffilmiau ffuglen nodwedd

• Signs of Life (1968)
• Even Dwarfs Started Small (1970)
• Aguirre, the Wrath of God (1972)
• The Enigma of Kaspar Hauser (1974)
• Heart of Glass (1976)
• Stroszek (1977)
• Nosferatu the Vampyre (1979)
• Woyzeck (1979)
• Fitzcarraldo (1982)
• Where the Green Ants Dream (1984)
• Cobra Verde (1987)
• Scream of Stone (1991)
• Invincible (2001)
• The Wild Blue Yonder (2005)
• Rescue Dawn (2006)
• Bad Lieutenant: Port of Call New Orleans (2009)
• My Son, My Son, What Have Ye Done? (2009)
• Queen of the Desert (2015)
• Salt and Fire (2016)

Ffilmiau ffuglen byr

• Herakles (1962)
• Game in The Sand (1964)
• The Unprecedented Defence of the Fortress Deutschkreuz (1966)
• |Last Words (1968)
• Precautions Against Fanatics (1969)
• No One Will Play With Me (1976)
• Les Gaulois (1988)

Ffilmiau dogfen nodwedd

• The Flying Doctors of East Africa (1969)
• Handicapped Future (1971)
• Land of Silence and Darkness (1971)
• Fata Morgana (1972)
• The Great Ecstasy of Woodcarver Steiner (1974)
• How Much Wood Would a Woodchuck Chuck (1976)
• Huie's Sermon (1981)
• God's Angry Man (1981)
• Ballad of the Little Soldier (1984)
• The Dark Glow of the Mountains (1984)
• Herdsmen of the Sun (1989)
• Echoes From a Somber Empire (1990)
• Jag Mandir (1991)
• Lessons of Darkness (1992)
• Bells from the Deep (1993)
• The Transformation of the World into Music (1994)
• Gesualdo: Death for Five Voices (1995)
• Little Dieter Needs to Fly (1997)
• My Best Fiend (1999)
• Wings of Hope (2000)
• Wheel of Time (2003)
• The White Diamond (2004)
• Grizzly Man (2005)
• Encounters at the End of the World (2007)
• Cave of Forgotten Dreams (2010)
• Happy People: A Year in the Taiga (2010)
• Into the Abyss (2011)
• Lo & Behold, Reveries of the Connected World (2016)
• Into the Inferno (2016)

Ffilmiau dogfen byr

• La Soufrière (1977)
• Portrait Werner Herzog (1986)
• Christ and Demons in New Spain (1999)
• Pilgrimage (2001)
• Ten Thousand Years Older (2002)
• La Bohème (2009)
• On Death Row (2012) TV miniseries in four episodes, each an hour long
• From One Second to the Next (2013)

Sgriptiwr ffilm

Ffilmiau ysgrifennwyd, ond nid eu cyfarwyddo, gan Herzog:

• Werner Herzog Eats His Shoe (1980)

Mae Herzog wedi ysgrifennu ei holl ffilmiau, heblaw am y rhain a gyd-ysgrifennodd:

• Scream of Stone (1991)
• Bad Lieutenant: Port of Call New Orleans (2009)
• My Son, My Son, What Have Ye Done? (2009)

Mae Herzog hefyd wedi cyd-ysgrifennu:

• Hunger in the world explained to my son (El hambre en el mundo explicada a mi hijo) (2002)
• Incident at Loch Ness (2004)
• Happy People: A Year in the Taiga (2010)

Actor

• Geschichten vom Kübelkind (1971)
• Man of Flowers (1983)
• Bride of the Orient (1989)
• HHard to Be a God (1990)
• Tales from the Opera (1994)
• Burning Heart (1995)
• What Dreams May Come (1998)
• Julien Donkey-Boy (1999)
• Incident at Loch Ness (2004)
• Mister Lonely (2007)
• The Grand (2007)
• Plastic Bag (2009)
• The Boondocks (Cyfres 3) Ep. 31: "It's a Black President, Huey Freeman" (air date May 2, 2010) - rôl llais
• The Simpsons Ep. 479 (2011) - rôl llais
• Metalocalypse Cyfres 4, cymeriad cylchol) (2012) - rôl llais
• American Dad! Ep. 132 (2012) - rôl llais
• Dinotasia (2012) - adrodwr
• Jack Reacher (2012)
• Home from Home (2013)
• The Wind Rises (fersiwn saesneg) (2013) - rôl llais
• Penguins of Madagascar (2014) - rôl llais
• Parks and Recreation (2015)
• Rick and Morty (2015) - rôl llais