Owen Morgan Edwards: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

| nodiadau =

}}

 

==Bywgraffiad==

Ganwyd Edwards ar 26 Rhagfyr 1858 yng ''Nghoed-y-pry'', [[Llanuwchllyn]],<ref>{{dyf llyfr| url=http://books.google.co.uk/books?id=q-9LxdX7N9AC&pg=PA76&lpg=PA76&dq=%22coedypry,+Llanuwchllyn%22&source=web&ots=LIjq0AKlrN&sig=qfCEdbh3CS16xcBbgr6TXCqBDiM&hl=en&sa=X&oi=book_result&resnum=3&ct=result#PPA77,M1| teitl=Dictionary of British Educationists| awdur=Richard Aldrich, Peter Gordon| cyhoeddwr=Routledge| blwyddyn=1989| isbn=9780713001778}}</ref> yn fab i Owen Edwards, ffermwr, ac Elizabeth.<ref name="Cyfrifiad 1871">Cyfrifiad 1871, Coedypry, Llanuchwllyn. RG 10/5685</ref> Cafodd ei addysg yn ysgol y plwyf cyn mynychu [[Ysgol Ramadeg y Bala]], ac yna [[Coleg Prifysgol Cymru Aberystwyth]]. Oddi yno aeth i [[Glasgow]] am gyfnod ac yna i [[Coleg Balliol, Rhydychen|Goleg Balliol, Rhydychen]] lle 'roedd yn un o sefydlwyr [[Cymdeithas Dafydd ap Gwilym]]. Graddiodd gyda gradd dosbarth cyntaf mewn Hanes Modern.

 

 

Yn 1907 dewiswyd ef yn brif arolygydd ysgolion Cymru. Ynghyd a'r gwaith hwnnw roedd yn ymroddedig i greu yn ei gyd-Gymry falchter yn eu hanes, ei hiaith a'u diwylliant, ac i'r perwyl hyn fe ysgrifennodd nifer o lyfrau Cymraeg wedi eu hysgrifennu mewn arddull a oedd yn apelio at y darllenydd cyffredin.

''Coed-y-pry'', Llanuwchllyn oedd cartref O.M. Edwards a'i deulu yn 1871, roedd ei dad yn ffermwr 17 acer ar y pryd.<ref name="Cyfrifiad 1871" /> Yn ystod cyfrifiad 1881 roedd yn lletywr yn Meyrick House, [[Dolgellau]], rhestrwyd ei alwedigaeth fel ''Minister Calvinistic Methodist Body''.<ref>Cyfrifiad 1881, Meyrick House, Meyrick Street, Dolgellau. RG 11/5546</ref> Erbyn 1891, roedd yn byw adref gyda'i rieni unwaith eto yng ''Nghoedypry'', rhestrwyd ei alwedigaeth fel athro hanes. Roedd ei frodyr, Thomas (melinydd), Edward (myfyriwr athroniaeth) a John M. (myfyriwr diwinyddiaeth) hefyd yn byw gyda hwy.<ref>Cyfrifiad 1891, Coedypry, Llanuchwllyn. RG 12/4639</ref> Priododd Ellen Elizabeth Davies yn fuan ar ôl hynny.<ref>Mynegai Cofrestr Priodasau Lloegr a Cymru: Owen Morgan Edwards & Ellen Elizabeth Davies; chwarter cofrestr: Ebrill&ndash;Mehefin 1891; Ardal cofrestru: Bala; Cyfrol: 11b; Tudalen; 597.</ref> Roedd Edwards yn byw ym ''Mryn-yr-aber'', Llanuwchllyn yn ystod cyfrifiad 1901, gyda'i wraig, ei fab Evan ab Owen a'i ferch, Haf. Roedd dwy forwyn hefyd yn byw gyda'r teulu. Rhestrwyd ei alwedigaeth fel ''Fellow of College & Lecturer''.<ref>Cyfrifiad 1901, Glanaber, Llanuchwllyn. RG 13/1520</ref>

 

 

==Dolenni allanol==

*[http://ead.llgc.org.uk/arddangos_fs.php?iaith=cym&saan=0000172810 'Papurau O. M. Edwards' yn Llyfrgell Genedlaethol Cymru]

 

{{dechrau-bocs}}