Mynydd Twr: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
B cywiro w/ŵ |
Nodyn a ballu |
||
Llinell 1:
<div align="right">{{coord|53.31|N|4.68|W|region:GB_source:enwiki-osgb36(SH612613)|display=title}}</div>
{{Mynydd2
| enw =Mynydd Twr▼
|
|
|
| cyfieithiad =
| iaith_wreiddiol =[[Cymraeg]]
| caption =Mynydd Tŵr o gyfeiriad Caergybi
|
|
| uchder_tr =722
| amlygrwydd_m =874
| lleoliad =rhwng [[Ynys Môn]] a [[Pen Llŷn|Phen Llŷn]]
| map_topo =''Landranger'' 114;</br> ''Explorer'' 262
| grid_OS =SH218829
| dosbarthiad = [[Marilyn (mynydd)]]
}}
'''Mynydd Twr''', pwynt uchaf [[Ynys Gybi]], yw'r bryn uchaf ym [[Ynys Môn|Môn]]. Mae'n gorwedd tua 3 km i'r gorllewin o dref [[Caergybi]], gan godi'n syth o [[Môr Iwerddon|Fôr Iwerddon]] ar ddwy ochr. Ar ei ochr ddwyreiniol ceir tŵr gwylio, neu [[goleudy|oleudy]], sy'n perthyn i [[Cyfnod y Rhufeiniaid yng Nghymru|gyfnod y Rhufeiniaid]]. Yn ogystal ceir grŵp o gytiau, [[Cytiau Tŷ Mawr]], wedi eu hamgylchynu gan fur sy'n dyddio i [[Oes yr Haearn]]. Chwarelwyd y cerrig ar gyfer morglawdd Caergybi o'r mynydd yn ogystal; {{gbmapping|SH218829}}. Uchder cymharol, neu ”amlygrwydd” y copa, ydy 0[[metr]]: dyma'r uchder mae'r copa'n codi uwchlaw'r mynydd agosaf.
Mae'n naturiol i siaradwyr Cymraeg feddwl mai "Mynydd (y) Tŵr" yw'r ffurf gywir ar yr enw, ond camgymeriad yw hynny. Mae'r gair ''twr'' yma yn golygu "tomen, cruglwyth" (ail elfen y gair "pen''twr''") ac yn cyfeirio at y ''twr'' o gerrig neu garnau ar ben y mynydd.<ref>Melville Richards, 'Enwau lleoedd', ''Atlas Môn'' (Cyngor Gwlad Môn, 1972).</ref> ''Holyhead Mountain'' yw'r enw yn Saesneg.
Llinell 17 ⟶ 27:
==Hamdden==
Mae Mynydd Twr yn denu nifer o ymwelwyr, yn arbennig yn yr haf. Tuag 1 filltir i'r gorllewin ceir goleudy [[Ynys Lawd]] a daw nifer o bobl i weld yr adar sy'n nythu ar hyd y clogwyni rhwng Ynys Lawd a Mynydd Tŵr.
==Y copa==
Dosberthir copaon Cymru, a gweddill gwledydd Prydain, yn [[Rhestri copaon a sut y cânt eu dosbarthu|rhestri arbennig]] yn ôl uchder ac yn ôl amlygrwydd y copa; mae'r copa hwn yn cael ei alw'n [[Marilyn]]. Mae sawl cymdeithas yn mesur, gwiro a chasglu'r rhestri hyn a dônt ynghŷd ar wefan “Database of British hills”.<ref>[http://www.biber.fsnet.co.uk/downloads.html “Database of British hills”]</ref> Uchder y copa o lefel y môr ydy 220[[metr|m]] (722[[treodfedd|tr]]). Cafodd yr uchder ei fesur a'i gadarnhau ddiwethaf ar 28/10/01.
==Gweler hefyd==
*[[Rhestri copaon a sut y cânt eu dosbarthu]]
*[[Rhestr o Gopaon Cymru]]
*[[Rhestr o gopaon dros 610m (2,000 troedfedd) yn yr Alban|Rhestr Mynyddoedd yr Alban dros 2,000']]
==Dolennau allanol==
*[http://www.clwbmynyddacymru.com/ Clwb Mynydda Cymru]
*[http://www.streetmap.co.uk/newmap.srf?x=293800&y=805200&z=3&sv=293800,805200&st=4&tl=~&bi=~&lu=N&ar=y Lleoliad ar wefan Streetmap]
*[http://getamap.ordnancesurvey.co.uk/getamap/frames.htm?mapAction=gaz&gazName=g&gazString=NH938052 Lleoliad ar wefan Get-a-map]
==Cyfeiriadau==
Llinell 24 ⟶ 50:
[[Categori:Mynyddoedd a bryniau Ynys Môn|Twr]]
[[Categori:Safleoedd archaeolegol Ynys Môn]]
[[Categori:Copaon Marilyn (mynydd)]]
[[en:Holyhead Mountain]]
| |||