Llyn y Fan Fach: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
BDim crynodeb golygu |
Dim crynodeb golygu |
||
Llinell 1:
Lleolir '''Llyn y Fan Fach''' yng ngodre ddwyreiniol [[Bannau Brycheiniog]], yn [[Sir Gaerfyrddin]]. Yn agos iddo ceir [[Llyn y Fan Fawr]].
==Chwedl Llyn y Fan Fach==
[[Categori: Llynnoedd_Cymru]]▼
Cysylltir [[chwedl]] [[llên gwerin]] â'r [[llyn]]. Yn y chwedl cytunodd llanc lleol, mab gweddw o Flaen Sawdde (ger [[Llanddeusant]]) i briodi merch brydferth a godai o'r llyn ar yr amod na fyddai yn ei tharo dair gwaith. Gwnaeth hynny'n hawdd gan mor brydferth yr oedd y ferch, a buon nhw'n hapus iawn am flynyddoedd gan godi tŷ yn Esgair Llaethdy, ger [[Myddfai]], a magu teulu yno. Roedd gan y ferch wartheg arbennig iawn ac anifeiliad eraill. Ond dros amser fe wnaeth Rhiwallon daro ei wraig dair gwaith, a bu rhaid iddi fynd yn ôl i'r llyn yn ôl yr addewid gan ddwyn y gwartheg gyda hi. Ond daeth y fam yn ôl o bryd i'w gilydd i hepu a hyfforddi ei meibion, ac yn neilltuol un o'r enw [[Rhiwallon]]. Ymhen y rhawd aeth Rhiwallon a'r meibion eraill i lys [[Rhys Gryg]] o [[Deheubarth|Ddeheubarth]] lle daethant yn feddygon enwog a adwaenir heddiw fel [[Meddygon Myddfai]]. Erys nifer o'i fformiwlau meddygol yn y [[llawysgrif]]au.
Diau mai [[duwies]] [[Celtiaid|Geltaidd]] oedd 'Merch Llyn y Fan Fach' yn wreiddiol. Mae sawl elfen yn y stori yn perthyn i draddodiadau'r [[Tylwyth Teg]] yn ogystal.
==Darllen pellach==
Ceir sawl fersiwn o'r chwedl adnabyddus hon yn Gymraeg a Saesneg.
*T. Gwynn Jones, ''Welsh Folklore and Folk-custom'' (1930; arg, newydd 1979). Tt. 61-4. Cefndir a llawer o fanylion difyr.
▲[[Categori: Llynnoedd_Cymru]]
[[Categori:Llên gwerin Cymru]]
| |||