Undeb Amaethwyr Cymru: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Addbot (sgwrs | cyfraniadau) B Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q5435768 (translate me) |
Balwen76 (sgwrs | cyfraniadau) Ychwanegu hanes, strwythyr, gwasnaethau, swyddogion |
||
Llinell 1:
<br />
Lleolir pencadlys yr undeb yn [[Aberystwyth]], [[Ceredigion]].▼
== '''Hanes''' ==
Sefydlwyd UAC ym 1955 oherwydd pryderon y byddai buddiannau ffermwyr Cymru bob amser yn dod yn ail i'r rhai oedd yn ffermio mewn ardaloedd âr mwy ffrwythlon yn Lloegr.
Roedd nifer o ddigwyddiadau wedi cyfrannau at y teimlad hwn, gan gynnwys cost pencadlys newydd yr NFU yn Knightsbridge<ref name=":0">{{Cite book|title=Fifty years in politics and the law|url=https://www.worldcat.org/oclc/711051008|publisher=University of Wales Press|date=2011|location=Cardiff|isbn=978-0-7083-2418-9|oclc=711051008|last=Morris, John, 1931 November 5-}}</ref> ond roedd cynllun i goedwigo ardal mawr yn Sir Gaerfyrddin, gan Lywodraeth y DU oedd wedi achosi i gadweirydd yr NFU yn [[Sir Gaerfyrddin]] gyhoeddi i aelodau mewn cyfarfod ar 8 Rhagfyr 1955 ei fod yn ymddiswyddo. Dywedodd Ivor T Davies ei fod yn teimlo bod polisiau’r NFU yn groes i fuddiannau ffermwyr Cymru. Siaradodd Mr Davies am sefydlu undeb amaethwyr newydd i Gymru a cherddodd llawer o’r aelodau allan, ond arhosodd 12 ar ol. Penderfynnwyd y 12 i ffurfio Undeb Amaethwyr Cymru ac i ethol Ivor T Davies yn gadeirydd a D. T Davies yn is-gadeirydd<ref name=":1">{{Cite book|title=Teulu'r tir : hanes Undeb Amaethwyr Cymru 1955-1992|url=https://www.worldcat.org/oclc/32013747|publisher=Y Lolfa|date=1994|location=Talybont, Dyfed|isbn=0-86243-338-X|oclc=32013747|others=Vittle, Arwel.|last=Jones, Handel.}}</ref>.
Daeth J. B. Evans yn Ysgrifennydd Cyffredinol yr undeb<ref name=":1" />, ac yn dilyn cyfarfod yn Aberystwyth, daeth [[John Morris (aelod seneddol)|John Morris]] yn Ddirprwy Ysgrifennydd Cyffredinol a swyddog cyfreithiol yr undeb. Agorodd Morris swyddfa yng Nghaernarfon er mwyn recriwtio aelodau yn Sir Gaernarfon a Sor Fon ac erbyn iddo adael yr undeb yn 1957, roedd swyddfeydd hefyd yn Nolgellau, Llangefni ac Aberystwyth<ref name=":0" />. Roedd yr undeb yn weithgar yn yr ymdrech i atal y cynllun i foddi Capel Celyn<ref name=":0" />.
Erbyn 1959 roedd ur Undeb yn fudiad sylweddol “The FUW is a force to be reckoned with... Its roots go down into deep soil, invigorated as it may be by past frustrations and controversies , but fed principally from the conviction that the Welsh voice can do more for Welsh agriculture solo than in chorus” (Financial Times)<ref name=":1" />
Deg diwrnod cyn trosglwyddo cyfrifoldeb am amaeth yn llawn i’r Swyddfa Gymreig yn 1978, cyhoeddodd Fred Peart, y Gweinidog dros Amaeth, Pysgodfeydd a Bwyd bod Llywodraeth y DU yn cydnabod Undeb Amaethwyr Cymru i siarad ar ran ffermwyr Cymru. Roedd hyn yn foment tyngedfennol i’r Undeb<ref name=":1" />. Ysgrifennodd Gwladol Cymru ar y pryd oedd John Morris, oedd wedi gweithio i’r Undeb yn ei
== '''Gwasanaethau''' ==
Mae UAC yn cynnig cyngor arbenigol, gostyngiadau a chynigion i aelodau, cyngor ar y datblygiadau polisi diweddaraf, rhwydwaith o swyddfeydd lleol, lobïo llywodraeth a’r rhai sy’n gwneud y penderfyniadau, a rhoi llais i ffermwyr Cymru<ref name=":2">{{Cite web|title=Undeb Amaethwyr Cymru|url=https://www.fuw.org.uk/cy/|website=Farmers Union of Wales|access-date=2020-05-15|language=cy-gb}}</ref>.
<br />
== '''Strwythur''' ==
'''Tim Llywyddol'''
Mae aelodau UAC yn ethol Tîm Polisi Llywyddol ar lefel gendlaethol sy’n siarad ar ran ffermwyr Cymru ar lefel lleol, cenedlaethol a rhyngwladol ac yn cynrychioli’r Undeb mewn cyfarfodydd gweinidogol, gweithdai rhanddeiliad a chyfarfodydd canghenau leol.
'''Canghennau'''
Mae 12 cangen sirol sy’n ethol pwyllgor y sir gan gynnwys Llywydd a Chadeirydd ac mae swyddfa ar gyfer pob cangen sir. Lleolir y swyddfrydd lleol yn:
<br />
* [[Llangefni]] (Sir Fon)
* [[Caernarfon]] (Sir Gaernarfon)
* [[Rhuthun]] (Siroedd Dinbych a Fflint)
* [[Dolgellau]] (Sir Feinrionydd)
* [[Y Drenewydd]] (Maldwyn)
* [[Llanelwedd]] (Brycheiniog a Maesyfed)
* [[Llanbedr Pont Steffan]] (Ceredigion)
* [[Hwlffordd]] (Sir Benfro)
* [[Caerfyrddin]] (Sir Gaerfyrddin)
* [[Y Fenni]] (Gwent)
* Y Bont Faen (Sir Forgannwg)<ref name=":2" />
'''Pwyllgorau Sector'''
Mae 11 pwyllgor sector, sy’n cynnwys cynrychiolwyr o ffermwyr a etholwyd yn ddemocrataidd o 12 cangen sir yr Undeb ar gyfer:
* Iechyd a lles anifeiliad
* Tir Comin
* Addysg a hyffroddiant
* Arallgyfeirio
* Ffermio tir uchel a third an anfantais
* Defnydd tir a chysylltiadau seneddol
* Marchnadoedd, gwlan a da byw
* Llaeth a chynnyrch llaeth
* Tenantiaid
* Llais ifanc
Mae aelodau pwyllgorau sector, swyddogion y siroedd, swyddogion a staff yr undeb yn cwrdd yn y Brif Gyngor pob dwy fis, sef prif corf etholedig yr Undeb.
▲Lleolir pencadlys yr undeb yn [[Aberystwyth]], [[Ceredigion]]<ref name=":2" />.
<br />
== Swyddogion ==
Swyddogion presennol yr UAC yn 2020 yw:
* Glyn Roberts – Llywydd
* Ian Rickman, Dirprwy Lywydd FUW
* Eifion Huws, Is lywydd Gogledd Cymru
* Brian Bowen, Is lywydd Canolbarth Cymru
* Dai Miles, Is lywydd De Cymru<ref name=":2" />
'''Cyn Lywyddion'''
* 1955-1958 Ivor T Davies
* 1958-1961 D T Lewis
* 1961-1966 Glyngwyn Roberts
* 1966-1984 T. Myrddin Evans
* 1984-1991 H. R. M. Hughes
* 1991- 2003 Bob Parry
* 2003- 2011 Gareth Vaughan
* 2011 – 2015 Emyr Jones
* 2015- Glyn Roberts<ref name=":1" /><ref name=":2" />
<br />
== Dolenni Allannol ==
[https://www.llyfrgell.cymru/fileadmin/fileadmin/docs_gwefan/casgliadau/archifau/archif_wleidyddol/cylchlythyr_awg/saesneg/cylch_awg_50.pdf Disgrifiad o Archif Undeb Amaethwyr Cymru] yn [[Llyfrgell Genedlaethol Cymru]]
== Cyfeirnodau ==
<br />
{{eginyn Cymru}}
| |||