Gwladwriaeth: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
B cat
Tagiau: Golygiad cod 2017
Dim crynodeb golygu
Llinell 2:
Cyfundrefn [[gwleidyddiaeth|wleidyddol]] gydag [[awdurdod]] dros [[tiriogaeth|diriogaeth]] ydy '''gwladwriaeth'''. Yn y byd modern, mae'r term bron yn gyfystyr â [[sofraniaeth]]. Weithiau caiff ei ddefnyddio yn gyfystyr â [[gwlad]] (bro ddaearyddol), ond nid â [[cenedl|chenedl]] (bro ddiwylliannol).
 
Yn fewnwladol, pwrpas y wladwriaeth yw i ddarparu fframwaith o [[cyfraith|gyfraith]] a threfn i gadw ei thrigolion yn ddiogel, ac i weinyddu materion sydd yn berthnasol i'r wladwriaeth. Felly, mae gan y mwyafrif o wladwriaethau sefydliadau megis [[deddfwrfa]] neu [[corff deddfwriaethol|cyrffgyrff deddfwriaethol]], [[llys (cyfraith)|llysoedd barn]], a [[heddlu]] ar gyfer defnydd mewnol, a [[llu arfog|lluoedd arfog]] i sicrhau diogelwch allanol. Yn y ddwy ganrif ddiwethaf, derbyniodd y mwyaf o wladwriaethau cyfrifoldeb dros nifer fawr o faterion [[cymdeithas]]ol, ac felly datblygodd gysyniad [[gwladwriaeth les|y wladwriaeth les]]. Ar adegau gwahanol yn hanes mae rhai wladwriaethau wedi ymyrryd ar [[hawl]]iau grwpiau ac unigolion yn fwy nag eraill. Bu wladwriaethau [[totalitariaeth|totalitaraidd]] megis [[yr Undeb Sofietaidd]] [[Comiwnyddiaeth|Gomiwnyddol]] a'r [[Yr Almaen Natsïaidd|Almaen Natsïaidd]] yn rheoli [[rhyddid barn]].
 
==Hanes y cysyniad==