Cytundeb Sèvres: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Gyda '''Cytundeb Sèvres''', gwelwyd [[Ymerodraeth yr Otomaniaid]], a oedd eisoes yn ei lleihau yn sylweddol wedi [[Cytundeb Llundain 1913]], ei leihau ymhellach nes iddi gilio i berfeddwlad yr Ymerodraeth sef penrhyn [[Anatolia]]. Amddifadwyd hi o'r holl diroedd Arabaidd a sofraniaeth dros y [[Bosporus]] ac ynysoedd y Dardanelle. Arwyddwyd y Cytundeb ar 10 Awst 1920 yn ystafell arddangos ffatri [[porslen]] Sérves, ''manufacture nationale de Sèvres''. Mae Sèvres bellach yn [[maestref|faestref]] ar ochr orllewinnolorllewinol [[Paris]].

Roedd gan y cytundeb bedwar llofnodwr ar ran y llywodraeth Otomanaidd. Cafodd y Cytundeb gadarnhau gan y Senedd Otoman ond gan fod hyn wedi cael ei ddiddymu yn flaenorol 18 Mawrth 1920, ni ddaeth i rym. Derbyniodd y Cytundeb gefnogaeth y Swltan Mehmed VI ond cafodd ei gwrthwynebu'n gryf gan hynny gan Mustafa Kemal Pasha, a arweiniodarweiniodd Rhyfel Annibyniaeth Twrci gan orfodi pwerau Cynghreiriaid i ddychwelyd at y bwrdd trafod. Llofnododd a chytunodd y partïon ar gytundeb newydd â [[Cytundeb Lausanne|Chytundeb Lausanne]] yn 1923. Yn hynny o beth ni wireddwyd Cytundeb Sévres byth yn llawn - a nemor ddim yng nghyd-destun ffiniau Anatolia.

* '''Armenia''' - dyfarnwyd bod i gael llawer o hen ranbarthau Otoman yn y Cawcasws. Dyfarnwyd y byddai'r ffin derfynnolderfynol yn cael ei benderfynu gan Arlywydd yr Unol Daleithiau. Ar 22 Tachwedd 1920 dyfarnodd yr Arlywydd [[Woodrow Wilson]] y byddai Gweriniaeth Armenia i gan cynnwys talaith [[Trabzon]] (porthladd pwysig ar y [[Môr Du]]) Erzurum a Van - lle erbyn hynny, nad oedd presenoldeb sylweddol o boblogaeth Armenia ar ôl hil-laddiad ac alltudio'r Armeniaid oddi yno gan y Twrciaid. Roedd rhaid i'r Ymerodraeth gydnabod gweriniaeth yr Armeniaid;

* '''Ariannol''': Roedd y Cynghreiriaid i reoli cyllideb yr Ymerodraeth. Roedd hyn i gynnwys goruchwiliaethgoruchwyliaeth a chaniatadchaniatâd i'r gyllideb genedlaethol, cyfreithiau ariannol a rheoliadau a rheolaeth lawn dros Banc Otomanaidd. Roedd y dyfarniad (capitulations) i'w hadfer hefyd, hynny yw, bydd y dinasyddion Cristnogol yn nhiriogaeth Otomanaidd yn gallu dychwelyd i fwynhau breintiau yn y maes cyfreithiol fel yr oedd wedi digwydd yn nyddiau'r Ymerodraeth Bysantaidd. Roedd eiddo'r Rheilffordd i Baghdad i'w drosglwyddo o eiddo Almaenig.

Gwrthodwyd cydnabod Cytundeb Sèvres yn gryf gan y cenedlaetholwyr Twrcaidd. Noda haneswyr di-Twrceg, bod amondauamodau'r Cytundeb hyd yn oed yn fwy llym na [[Cytundeb Versailles|Chytundeb Versailles]] ar yr Almaen.<ref>Isaiah Friedman: ''British Miscalculations: The Rise of Muslim Nationalism, 1918–1925'', Transaction Publishers, 2012, {{ISBN|1412847494}}, page 217.</ref><ref>Michael Mandelbaum: ''The Fate of Nations: The Search for National Security in the Nineteenth and Twentieth Centuries'', Cambridge University Press, 1988, {{ISBN|9780521357906}}, page 61 (footnote 55).</ref> mewnMewn gwirionedd bydd y rhai sy'n ymuno yn cael eu hystyried yn dfradwyr a'u hongian ar ôl dychwelyd. O dan arweiniad Mustafa Kemal, gwrthododd y cenedlaetholwyr yn erbyn Sultanate Istanbul a sefydlodd lywodraeth arwahan yn [[Ankara]]. Mae hyn yn cynrychioli dechrau'r hyn a elwir yn gyffredin "rhyfel annibyniaeth Twrci".