|
[[Image:sacvan.jpg|thumb|250px|Bartolomeo Vanzetti (Chwith) a Nicola Sacco (De)]]
Dau [[anarchaeth|anarchydd]] [[Yr Eidal|Eidaleg]] oedd '''Nicola Sacco''' ([[22 Ebrill]], [[1891]] –– [[23 Awst]], [[1927]]) a '''Bartolomeo Vanzetti''' ([[11 Mehefin]], [[1888]] –– [[23 Awst]], 1927). oedd dau [[anarchaeth|anarchwyr]] [[Yr Eidal|Eidaleg]] a cafoddCawsant eu arestioharestio, eu profi, a'u anfonhanfon i'r [[Cadaircadair trydanoldrydanol|gadair trydanoldrydanol]] yn [[Massachusetts]] yn [[1927]], gyda'rar cyhuddiadauôl oeu lofruddiocael swyddogyn arianeuog ffatrio esgidiaugyhuddiadau o'r enwlofruddio Frederick Parmenter, acswyddog amddiffynwrcyllud arfogmewn o'rffatri enwesgidiau, ac Alessandro Berardelli, acamddiffynwr arfog, a dwyn $15,766.51 o'r ffatri. Serch hynny, ermynegwyd roeddamheuaeth llawerar oy amheuaethpryd ynglynam a'ueu euogrwyddheuogrwydd. CymeroddDigwyddodd y llofruddiaethau a'r dwynlledrad leym ynmis Ebrill [[1920]], âa trithri ysbeilwyrysbeiliwr yn cymryd rhan. Roedd gan Sacco a Vanzetti alibïau, a nhw oedd yr unig bobl ai gafoddgael eu cyhuddo o'r drosedd. DisgrifiwydHonnir yi'r Barnwr Webster Thayer, a glywodd yr achos, yn honedig yddisgrifio'r ddau fel "bastadaubastardau anrchaiddanarchaidd". Crydd oedd Sacco enwydoedd wedi'i eni yn [[Torremaggiore]], Foggia, [[Puglia]]. GwerthwrRoedd pysgodVanzetti oeddyn Vanzettiwerthwr enwydpysgod yno [[Villafalletto]], [[Cuneo]], [[Piemonte]].
==Cefndir ac Ymatebionymatebion==
Ymgyrchodd nifer o ddeuallusion enwog, yn cynnwys [[Dorothy Parker]], [[Edna St. Vincent Millay]], [[Bertrand Russell]], [[John Dos Passos]], [[Upton Sinclair]], [[George Bernard Shaw]] aac [[H. G. Wells]] , am ail-treialaildreial ond roeddent yn aflwyddiannus. Ar Awst [[23 , Awst]] [[1927 ]], ar olôl saith mlynedd o garchariad, anfonwyd y dau ddynddau i'r cadairgadair trydanoldrydanol. DechreuoddAchosiodd y ddienyddiaddienyddiad [[terfysg]]oedd yn [[Llundain]], [[Paris]] ac yn [[yr Almaen]]. ▼
▲Ymgyrchodd nifer o ddeuallusion enwog, yn cynnwys [[Dorothy Parker]], [[Edna St. Vincent Millay]], [[Bertrand Russell]], [[John Dos Passos]], [[Upton Sinclair]], [[George Bernard Shaw]] a [[H. G. Wells]], am ail-treial ond roeddent yn aflwyddiannus. Ar Awst 23, 1927, ar ol saith mlynedd o garchariad, anfonwyd y dau ddyn i'r cadair trydanol. Dechreuodd y ddienyddiad [[terfysg]]oedd yn [[Llundain]], [[Paris]] ac [[yr Almaen]].
==Ymchwiliadau diweddarach==
Ymddangosodd un ddarndarn o dystiolaeth yni cefnogi posibiliadawgrymu euogrwydd Sacco yn [[1914]] , pryd dywedodd yr arweinydd anarchaidd [[Carlo Tresca]] i [[Max Eastman]], "Roedd Sacco yn euog ond roedd Vanzetti yn ddieuog." Argraffwyd Eastman erthygl yn adrodd ei sgwrs aâ Tresca ymyn y ''[[National Review]] '' yn [[1961]]. Nes ymlaen, cadarnhaodd eraill caeli euTresca ddweud yrfynegi'r un gwybodaeth gan Trescawybodaeth. ▼
Ar 23 Awst 23, [[1977]], yn union pumdeghanner can mlynedd ar olôl eu ddienyddiaddienyddiad, cyhoeddodd y [[Llywodraethwr]] o Massachusetts [[Michael Dukakis]] , proclamasiwnddatganiad yn datgancyhoeddi ninad chafoddoedd Sacco a Vanzetti wedi cael eu thrintrin yn cyfiawngyfiawn ac y " ''ddylai unrhyw gwaradwyddwaradwydd caelgael ei ddiddymudynnu o'u henwau am fyth''". ▼▲Ymddangosodd un ddarn o dystiolaeth yn cefnogi posibiliad euogrwydd Sacco yn [[1914]] pryd dywedodd yr arweinydd anarchaidd [[Carlo Tresca]] i [[Max Eastman]], "Roedd Sacco yn euog ond roedd Vanzetti yn ddieuog." Argraffwyd Eastman erthygl yn adrodd ei sgwrs a Tresca ym [[National Review]] yn [[1961]]. Nes ymlaen, cadarnhaodd eraill cael eu ddweud yr un gwybodaeth gan Tresca.
▲Ar Awst 23, [[1977]], yn union pumdeg mlynedd ar ol eu ddienyddiad, cyhoeddodd y [[Llywodraethwr]] o Massachusetts [[Michael Dukakis]] proclamasiwn yn datgan ni chafodd Sacco a Vanzetti eu thrin yn cyfiawn ac "''ddylai unrhyw gwaradwydd cael ei ddiddymu o'u henwau am fyth''".
[[Category:Marwolaethau 1927]]
|
