Fersiwn yn ôl 11:12, 22 Gorffennaf 2020 golygu 2a00:23c6:7984:3100:8850:7377:a984:7803 (sgwrs) Dim crynodeb golygu Tagiau: Golygiad Gweladwy ← Cymharer â'r fersiwn gynt		Fersiwn yn ôl 12:17, 22 Gorffennaf 2020 golygu dadwneud Dafyddt (sgwrs \| cyfraniadau) Defnyddwyr wedi'u cadarnhau, Gweinyddwyr 39,369 golygiad B Wedi gwrthdroi golygiadau gan 2A00:23C6:7984:3100:8850:7377:A984:7803 (Sgwrs); wedi adfer y golygiad diweddaraf gan Llygadebrill. Tagiau: Gwrthdroi Cymharer â'r fersiwn dilynol →
Llinell 1: [[Delwedd:Britannica Crowd 9th Century Crwth.png\|200px\|bawd\|Crythor yn chwarae'r crwth. ''Beibl'' [[Siarl Foel]], 9fed ganrif. Dyma'r llun cyntaf o'r crwth ac mae'r gwreiddiol i'w weld yn y ''Bibliothèque Nationale, Paris''.]] [[Delwedd:David Teniers d. J. 003.jpg\|200px\|bawd\|Cerddor (mewn coch) yn chwarae'r crwth, 17eg ganrif.]] Hen [[offeryn cerdd]] llinynno ydy'r '''crwth''', ([[Lladin Llafar]]: ''chrotha''; [[Gaeleg]]: ''cruit''; [[Saesneg]]: ''crwth'' neu ''crowd''; [[Almaeneg]]: ''chrotta'', ''hrotta''). Mae'n eithaf tebyg i'r ffidil (neu'r [[fiolin]]), ond fod ganddo fel arfer chwe thant. Caiff ei ganu'n wreiddiol drwy blycio ac yn ddiweddarach gyda [[bwa]] ac mae ganddo ffrâm betryal, bren; y rhan isaf yn flwch sain a'r rhan uchaf gyda thyllau o boptu i'r tannau; byddai'r crythor yn rhoi bysedd ei law chwith trwy'r tyllau hyn er mwyn dal y tannau ac yn symud y bwa â'i law dde. Ceir y cyfeiriad ysgrifenedig cyntaf at y crwth yng [[Cyfreithiau Hywel Dda\|Nghyfreithiau Hywel Dda]] yn y 12g ~~ond mae bosib fod y crwth yn cael ei chware yn nghymru drost dair mil o flynyddoedd yn ol~~.<ref>[http://www.amgueddfacymru.ac.uk/cy/rhagor/erthygl/crwth/ Gwefan Amgueddfa Werin Sain Ffagan; Erthygl ar y crwth] adalwyd 18/04/2013</ref> Cyfeiria'r cyfreithiau hyn at y ffaith mai'r uchelwyr yn bennaf oedd yn ei ganu, fel y pibau a'r delyn. Cafwyd cystadleuaeth cannu'r crwth yn [[Eisteddfod Aberteifi 1176\|Eisteddfod]] yr [[Rhys ap Gruffudd\|Arglwydd Rhys]] yng [[Castell Aberteifi\|Nghastell Aberteifi]] ym 1176, lle urddwyd deunaw crythor. Ceir cywydd gan [[Rhys Goch Eryri]], tua 1436, yn canu clodydd y dewiniaid, yr acrobatiaid a'r cerddorion (gan enwi'r crythwyr) a gai eu croesawu i gartrefi'r uchelwyr. Tua 1600, wrth i sgiliau'r [[saer]] wella, a'r crythau'n haws eu prynu, gwelir bod gan lawer o'r werin grwth er mwyn adloniant mewn ffeiriau ayb. yn y 18g fe'i ystyriwyd yn un o offerynnau cenedlaethol Cymru (gyda'r delyn a'r pibgorn).<ref>[http://papuraunewyddcymru.llgc.org.uk/cy/page/view/3113689/ART30/crwth Tarian y Gweithiwr;] 12 Tachwedd 1885; Llyfrgell Genedlaethol Cymru; adalwyd 19 Mai 2013.</ref>

Crwth: Gwahaniaeth rhwng fersiynau