Gwaith Haearn Blaenafon: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

 

=== Cwmni Haearn a Glo Blaenafon ===

Ym 1836, cafodd y gwaith ei brynu gan '''Gwmni Haearn a Glo Blaenafon,''' yn cael ei ariannu gan ŵr o Lundain, Robert Kennard. Bu'r cwmni newydd dan arweiniad rheolwr gyfarwyddwr newydd James Ashwell. Bu buddsoddiad enfawr yn y gwaith, gan gynnwys y gwaith o adeiladu tŵr cydbwyso trawiadol. Roedd y tŵr yn defnyddio lifft adleoli dŵr i gludo haearn crai o'r  safle i Gamlas Brycheiniog a'r Fenni, a oedd yn codi llai na [[Camlas Sir Fynwy a Brycheiniog|Chamlad Sir Fynwy]] i gludo nwyddau i Gasnewydd. Er gwaethaf buddsoddiad o  £138,000 yn y gwaith prin fu'r arwyddion o wneud elw, a bu'n rhaid i Ashwell ymddiswyddo ym 1840.<ref name="ironworks2">{{Cite journal|url=http://welshjournals.llgc.org.uk/browse/viewpage/llgc-id:1337678/llgc-id:1340124/llgc-id:1340193/getText|title=Big Pit, Blaenavon-A New Chronology?|last=Evans, J. A. H.|date=Spring 2000|publisher=Gwent Local History Council|page=7|access-date=14 June 2016}}</ref> Yn y blynyddoedd canlynol cafodd cledrau haearn a gynhyrchwyd ym Mlaenafon eu hallforio ar draws y byd. Cawsant eu hallforio i'r India, Rwsia a Brasil. Cawsant eu defnyddio ar gyfer prosiectau lleol hefyd megis y gwaith o adeiladu [[Traphont Crymlyn]].