Cyfradd adwaith: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Glanhawr (sgwrs | cyfraniadau)
Glanhawr (sgwrs | cyfraniadau)
Llinell 16:
Er mwyn astudio'r effeithiau uchod, mae'n rhaid mesur cyfradd yr adwaith. Er mwyn gwneud hyn, mesurir priodwedd sy'n newid dros [[amser]]. Er enghraifft gellir mesur newid cyfaint nwy, newid gwasgedd, newidd lliw hyddoddiant, newid dargludedd, ayyb.
 
Mae'r ddamcaniaeth gwrthdrawiadau gronynnau yn esbonio sut mae cyfradd yn amrywio gyda chrynodiad, gwasgedd a thymheredd. Mae adweithiau yn digwydd pan fo gan wrthdrawiadau rhwng y gronynnau sy'n adweithio yr [[egni actifadu]] angenrheidiol. Er mwyn dechrau adwaith cemegol rhwng [[moleciwl]]au, mae'n rhaid torri'r bondiau yn yr adweithyddion, ac mae angen [[egni]] i wneud hyn; yr egni actifadu. [[Tymheredd]] yw mesuriad o gyfartaledd [[egni cinetig]] y molecilwau ac felly po fywaf yw'r tymheredd, y cyflymach y mae'r moleciwlau yn symud. Mae'n rhaid i foleciwlau wrthdaro gyda digon o egni cinetig i'r bondiobondiau dorri, hynny yw mae'n rhaid iddynt wrthdaro gyda'r egni actifadu. Ar ôl torri'r bondiau mae'r atomau yn creu moleciwlau newydd ac mae egni yn cael ei ryddhau.
== Damcaniaeth gwrthdrawiadau gronynnau ==
Mae'r ddamcaniaeth gwrthdrawiadau gronynnau yn esbonio sut mae cyfradd yn amrywio gyda chrynodiad, gwasgedd a thymheredd. Mae adweithiau yn digwydd pan fo gan wrthdrawiadau rhwng y gronynnau sy'n adweithio yr [[egni actifadu]] angenrheidiol. Er mwyn dechrau adwaith cemegol rhwng [[moleciwl]]au, mae'n rhaid torri'r bondiau yn yr adweithyddion, ac mae angen [[egni]] i wneud hyn; yr egni actifadu. [[Tymheredd]] yw mesuriad o gyfartaledd [[egni cinetig]] y molecilwau ac felly po fywaf yw'r tymheredd, y cyflymach y mae'r moleciwlau yn symud. Mae'n rhaid i foleciwlau wrthdaro gyda digon o egni cinetig i'r bondio dorri, hynny yw mae'n rhaid iddynt wrthdaro gyda'r egni actifadu. Ar ôl torri'r bondiau mae'r atomau yn creu moleciwlau newydd ac mae egni yn cael ei ryddhau.
 
Wrth gynyddu'r tymheredd, mae nifer y gwrthdrawiadau uwchben yr egni actifadu yn cynyddu. O ganlyniad, mae amledd y gwrthdrawiadau llwyddiannus yn cynyddu ac felly mae'r gyfradd yn cynyddu. Dengys hafaliad Arrhenius y berthynas rhwnrhwng cysonyn y gyfradd a'r egni actifadu:
 
:<math>k = A e^{{-E_a}/{RT}}</math>