Dyneiddiaeth: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Angen cywiro iaith |
newid y WP:LEAD, tacluso Wicipedia:Arddull a'r iaith; tynnu'r nodyn gan fod yr iaith, fel y mae hi AR HYN O BRYD, yn iawn |
||
Llinell 1:
'''Dyneiddiaeth''' (hefyd '''hiwmaniaeth'''<ref>Y Geiriadur Mawr, Gwasg Gomer, 2009</ref>) yw dull mewn [[Astudiaeth arsylwi|astudiaeth]], [[athroniaeth|athronyddol]], neu ymarfer sy'n canolbwyntio ar [[egwyddor]]ion a phryderon dynol. Mewn athroniaeth a [[Gwyddorau cymdeithas|gwyddoniaeth gymdeithasol]], dyneiddiaeth yw'r safbwynt sy'n cadarnhau rhyw syniad o [[natur ddynol]], ac fe'i lunnir gyda [[gwrth-ddyneiddiaeth]]. [[Dyneiddiaeth seciwlar]] yw dyfaliad [[seciwleirwydd|seciwlar]] sy'n cynnal [[rhesymu]], [[moeseg]], a [[cyfiawnder|chyfiawnder]], tra iddo wrthod [[dogma]] [[goruwchnaturiol]] a [[crefydd|chrefyddol]] fel sail [[moesoldeb]] a phenderfynu. Mae dyneiddiaeth seciwlar yn cyferbynnu gyda [[dyneiddiaeth grefyddol]], sy'n integreiddio athroniaeth foesegol ddyneiddiol gyda [[defod]]dau a chredoau crefyddol sy'n amgylchu anghenion, diddordebau, a medrau dynion.<ref>{{Dyf gwe | teitl=Genesis of a Humanist Manifesto | url=http://www.infidels.org/library/modern/edwin_wilson/manifesto/ch2.html | dyddiadcyrchu=14 Mai 2006 |iaith=en}}</ref>
[[Dyneiddiaeth y dadeni]] yw [[mudiad diwylliannol]] o'r [[Dadeni Eidalaidd]] sy'n seiliedig ar astudio gweithiau clasurol.<ref name="oxford-renaissance">{{Dyf llyfr |teitl=Compact Oxford English dictionary|cyhoeddwr=Oxford University Press|blwyddyn=2007|dyfyniad=humanism ''n.'' 2 a Renaissance cultural movement that turned away from medieval scholasticism and revived interest in ancient Greek and Roman thought.| iaith=en}}</ref><ref name="mann">{{Dyf llyfr|awdur=Nicholas Mann |teitl=The Origins of Humanism |cyhoeddwr=Cambridge University Press |dyddiad=1996 |tud=1-2 |dyfyniad=The term ''umanista'' was used, in fifteenth century Italian academic jargon to describe a teacher or student of classical literature and the arts associated with it, including that of rhetoric. The English equivalent 'humanist' makes its appearance in the late sixteenth century with a similar meaning. Only in the nineteenth century, however, and probably for the first time in Humanism in Germany in 1809, is the attribute transformed into a substantive: ''humanism'', standing for devotion to the literature of ancient Greece and Rome, and the humane values that may be derived from them.}}</ref>
== Dyneiddiaeth yn y gorffennol ==
Roedd
▲Roedd 'dyneiddiaeth' neu 'hiwmaniaeth' yn cyfeirio yn y fan gyntaf, at system o addysg wedi sylfaeni ar ddiwylliant clasurol Groeg a Lladin, ac yn yr ail fan, at yr ymddygiadau rymus a oedd yn mynd gyda diwedd y canol oesoedd, ac wedi eu cynrychioli hefyd mewn gwahanol gyfnodau gyda’r Dadeni, y Diwygiad, y Gwrthdro Diwydiannol a’r brwydr am weriniaeth. Roedd rhain yn cynnwys rhyddhad o awdurdod eglwysig a rhyddhad meddyliol.
== Dyneiddiaeth yn y presennol ==
Heddiw mae’r gair 'dyneiddiaeth
▲Heddiw mae’r gair 'dyneiddiaeth' neu 'hiwmaniaeth' yn cyfeirio at y syniad bod dyn yn medru buw bywyd gonest ac ystyriol heb ddilyn unrhyw grefydd ffurfiol.
=== Dyneiddiaeth grefyddol ===
Fe fydd y syniad bod dyn yn medru
Dydy dyneiddwyr
== Cyfeiriadau ==
▲Fe fydd y syniad bod dyn yn medru buw bywyd moesol heb fod yn grefyddol ddim yn golygu bod dyneiddiwr heb grefydd o angenrheidrwydd. Mae dyneiddwyr grefyddol yn sylweddoli bod rhywun yn foesol gan fod moesoldeb yn ei natur, a nid gan ei fod yn ofni’r canlyniadau, e.e. digofiant [[Duw]].
{{Cyfeiriadau}}
▲=== Dyneiddiaeth anghrefyddol ===
▲Dydy dyneiddwyr ahghrefyddol ddim yn credu mewn bodolaeth Duw na duwiau nag unrhyw bethau ysbrydol, oruwchnaturiol neu ofergoelus. Mae'r rhan fwyaf o ddyneiddwyr anghrefyddol yn [[anffyddiaeth|anffyddwyr]] ac mae rhai yn [[agnosticiaeth|agnostig]]. Er mwyn gwneud penderfyniadau moesol fe fydd y dyneiddiwr yn defnyddio deall beirniadol yn hytrach na dilyn pendantrwydd awdurdodol grefyddol.
[[Categori:Dyneiddiaeth| ]]
| |||