Llyn y Tri Greyenyn: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Troellwr (sgwrs | cyfraniadau) B Cywiro camdeipiad |
Troellwr (sgwrs | cyfraniadau) Ychwanegu cyfeiriad at faes parcio'r Mach Loop. |
||
Llinell 2:
| gwlad = {{banergwlad|Cymru}}
|sir=[[Gwynedd]]|ardal_warchodol=[[Parc Cenedlaethol Eryri]]|cyfesurynnau=52°42'20"N, 3°50'48"W|math_o_le=[[llyn]]|map lleoliad=}}
Llyn bychan a oedd gynt ym mhlwyf [[Tal-y-llyn (pentrefan)|Tal-y-llyn]] ym [[Meirionnydd]], [[Gwynedd]], nid nepell o [[Cadair Idris|Gadair Idris]], oedd '''Llyn y Tri Greyenyn'''. Fe'i lleolid ym mlaen Cwm Rhwyddfor (neu Gwm Rhwyddor) ar [[Bwlch Llyn Bach|Fwlch Llyn Bach]] rhwng Minffordd a'r Cross Foxes; Llyn y Tri Greyenyn yw'r 'llyn bach' yn enw'r bwlch. Roedd y ffordd ar un adeg yn mynd heibio ochr y llyn. Yn ddiweddarach fe wellwyd y ffordd drwy lenwi'r rhan fwyaf o'r llyn ac erbyn heddiw mae'r [[A487]] yn mynd trwy'r safle. Mae maes parcio bychan ar leoliad rhan o'r llyn hefyd (ar ochr ogledd-orllewinol y ffordd). Mae rhywfaint o olion yr hen lyn i'w gweld ar yr ochr dde-ddwyreiniol. Gan fod y maes parcio yn lle hwylus ar gyfer gwylio awyrennau milwrol ar '[[Dolen Mach|Ddolen Mach]]', datblygodd yr enw diweddar 'Mach Loop Car Park'.<ref>Gareth Wyn Williams, '[http://www.cambrian-news.co.uk/article.cfm?id=133496&fbclid=IwAR1M5yVkJu3xsYEmjm4-sp-XxezjolxJK6_rlKt5NIZ58u3-y0g3XiSTfdk Police warning: Vehicles at Mach Loop and Snowdonia will be towed]', ''[[Cambrian News]]'', 23 Gorffennaf 2020; gwelwyd 17 Awst 2020.</ref>
==Enwau a Thraddodiadau==
Mae enw'r llyn yn gysylltiedig â chwedl am [[Idris Gawr]]. Dywedid i Idris sylwi ryw dro ar dri greyenyn (tri darn o raean) yn ei esgid. Tynnodd ei esgid a'u taflu i ffwrdd. Ond ac yntau'n gawr mor enfawr, roedd y tri greyenyn hwythau o faint meini anferth. Glaniodd y tri greyenyn ger safle'r llyn a hynny sy'n esbonio'r enw. Mae o leiaf un o'r cerrig hyn i'w gweld heddiw ar ochr yr A487.
Llinell 23 ⟶ 25:
lle pisodd gwiddon lonaid llyn<ref>Huw Owen (gol.), ''[https://cylchgronau.llyfrgell.cymru/view/1386446/1409230/227 The Additional Letters of the Morrises of Anglesey (1735-1786)]'', ''Y Cymmrodor'', cyf. XLIX, rhan I (1947), t. 196.</ref>
</blockquote>
▲</blockquote>Oddeutu 1700, anfonodd [[Edward Lhuyd]] holiadur at bob plwyf yng Nghymru i holi am nodweddion daearyddol, enwau lleoedd, traddodiadau ac ati (y ''Parochialia''). Mae'r ymateb o Dal-y-llyn yn cynnwys y canlynol:<blockquote>Lhyn pen Morva al<sup>s</sup> [alias] Lhyn y tri Grayenyn ym mlaen K. Rhwydhor ar dervun pl. Dol Gelhey.<ref>R. H. Morris (gol.), ''[https://cylchgronau.llyfrgell.cymru/view/4718179/4724076/37 Parochialia being a summary of answers to 'Parochial queries in order to a geographical dictionary, etc., of Wales']'', ''Archaeologia Cambrensis '' supplement (1909), t. 6.</ref></blockquote>
Ar gyrion [[map degwm]] [[Dolgellau]] (1842), nodir yr enw 'Llyn Tri Graienyn'.<ref>[https://lleoedd.llyfrgell.cymru/viewer/4618522 Map Degwm Plwyf Dolgellau], [https://lleoedd.llyfrgell.cymru/home Mapiau Degwm Cymru], [[Llyfrgell Genedlaethol Cymru]].</ref> Ond mae mapiau diweddarach yr [[Arolwg Ordnans]] yn nodi 'Llyn Bach'.
| |||