Crogi, diberfeddu a chwarteru: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Holder (sgwrs | cyfraniadau)
B corr
Ham II (sgwrs | cyfraniadau)
→‎Hanes cychwynnol y gosb: newid llun cofeb William Wallace yn Stirling i un sydd ar safle ei ddienyddiad
Llinell 15:
 
== Hanes cychwynnol y gosb ==
<gallery mode=packed heights=150px>
Delwedd:Coat of arms of Prince Dafydd ap Gruffydd.svg|Arfbais Dafydd ap Gruffudd
Delwedd:WfmWilliam wallaceWallace monumentMemorial, West Smithfield, City of London, England.jpg|CofgolofnCofeb William Wallace ynar safle ei Stirlingddienyddiad
Delwedd:Andrew Harclay.jpg|Harclay yn amddiffyn castellCastell [[Caerliwelydd]]
Delwedd:Castell Coch - exterior.JPG|[[Castell Coch]] (ar safle) cartref Llywelyn Bren
Delwedd:Llywelyn ap Gruffydd Fychan.jpg|Cofeb Llywelyn ap Gruffudd Fychan ger castell[[Castell Llanymddyfri]]
Delwedd:Blason Thomas Le Despencer.svg|Arfbais Hugh Despenser yr Ieuengaf
</gallery>
 
=== Dienyddio Dafydd ap Gruffudd ===
 
Er bod pob un o elfennau’r gosb wedi eu defnyddio yn flaenorol ar gyfer troseddwyr, dyfeisiwyd yr union drefn uchod er mwyn dienyddio'r tywysog [[Dafydd ap Gruffudd]] ar ôl iddo droi yn erbyn y brenin [[Edward I, brenin Lloegr|Edward I]] o Loegr a chyhoeddi ei hun yn [[Tywysog Cymru|Dywysog Cymru]] ac Arglwydd Eryri. Gwylltiwyd Edward gymaint gan wrthryfel Dafydd nes iddo fynnu cosb nofel<ref>[http://www.historyandheadlines.com/the-death-of-dafydd-ap-gruffydd-3-october-1283/ History Headlines The First Nobleman Hung, Drawn and Quartered]
</ref>. Felly, yn dilyn ei ddal a'i roi ar brawf ym 1283, am ei frad cafodd ei lusgo gan geffyl i'w le dienyddio. Fe'i cosbwyd fel a ganlyn: am ladd uchelwyr Lloegr cafodd hanner ei grogi. Am ladd uchelwyr ar ŵyl sanctaidd y Pasg cafodd ei ddiberfeddu gan losgi ei berfeddion o flaen ei lygaid. Am gynllwynio i ladd y brenin mewn gwahanol rannau o'r deyrnas cafodd ei gorff ei chwarteru a'u danfon i bedair wahanol ddinas yn [[Lloegr]] a gosodwyd ei ben ar ben [[Tŵr Llundain]].<ref>Bellamy, John (2004), The Law of Treason in England in the Later Middle Ages (Reprinted ed.), Cambridge: Cambridge University Press, ISBN 0-521-52638-8</ref>
Llinell 32 ⟶ 31:
 
=== Syr William Wallace ===
 
Roedd Syr [[William Wallace]] yn un o arwyr yr [[Yr Alban|Alban]] yn ystod ymgais y Brenin Edward I o Loegr i orchfygu’r wlad. Wedi ei ddal a’i rhoi ar brawf ym 1305, bu'n rhaid iddo wisgo coron o ddail llawryf ar gyfer ei ddienyddiad. Cafodd ei lusgo i [[Smithfield]], lle cafodd ei ddienyddio. Cafodd ei ben ei osod ar Bont Llundain a danfonwyd ei chwarterau i [[Newcastle upon Tyne|Newcastle]], [[Caerferwig]], [[Stirling]] a [[Perth (Yr Alban)|Perth]].<ref>[http://www.nationalwallacemonument.com/sir-william-wallace/The National Wallace Monument Sir William Wallace, Guardian of Scotland]</ref>