Defnyddiwr:Jason.nlw/WiciBrosiect Addysg/Diwygiad Lloegr: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Crëwyd tudalen newydd yn dechrau gyda 'Digwyddodd '''Diwygiad Lloegr''' yn ystod y 16eg ganrif. Newidiwyd crefydd yn Lloegr oherwydd y Y Diwygiad Protestannaidd|Diwygiad Protestan...' |
Dim crynodeb golygu |
||
Llinell 1:
[[File:Thomas_Cranmer_by_Gerlach_Flicke.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Thomas_Cranmer_by_Gerlach_Flicke.jpg|de|bawd|[[Thomas Cranmer]] (1489–1556), Archesgob Caergaint Harri VIII a golygydd a chyd-awdur Llyfrau Gweddi Gyffredin.]]
Digwyddodd '''Diwygiad Lloegr''' yn ystod y [[16eg ganrif]]. Newidiwyd [[crefydd]] yn [[Lloegr]] oherwydd y [[Y Diwygiad Protestannaidd|Diwygiad Protestannaidd]] Seisnig pan dorrodd [[Eglwys Loegr|Eglwys Lloegr]] i ffwrdd oddi wrth awdurdod y Pab a’r [[Yr Eglwys Gatholig Rufeinig|Eglwys Gatholig Rhufeinig]]. Roedd y datblygiadau hyn yn gysylltiedig hefyd gyda’r Diwygiad Protestannaidd oedd yn digwydd yn Ewrop ar y pryd. Roedd y Diwygiad Protestannaidd yn ddatblygiad gwleidyddol a chrefyddol a effeithiodd ar Gristnogaeth drwy orllewin a chanolbarth Ewrop. Roedd nifer o resymau pam ddatblygodd y diwygiad, er enghraifft, dyfeisiad y wasg argraffu, cylchrediad mwy eang [[y Beibl]] a ffyrdd newydd o drosglwyddo gwybodaeth a syniadau newydd ymysg pobl dysgedig, sef y dosbarthiadau canol ac uwch a darllenwyr yn gyffredinol. Roedd y camau gwahanol a ddatblygodd fel rhan o Ddiwygiad Lloegr, oedd hefyd yn effeithio Cymru a Lloegr, yn cael eu gyrru’n bennaf gan newidiadau ym mholisïau’r Llywodraeth, ac o ganlyniad roedd yn rhaid i'r farn gyhoeddus ymdopi gyda’r newidiadau hynny.<ref>{{Cite book|title=Documents of the English Reformation 1526-1701|url=https://www.worldcat.org/oclc/56561086|publisher=James Clarke|date=2004|location=Cambridge|isbn=0-227-17239-6|oclc=56561086|others=Bray, Gerald Lewis.}}</ref><ref>{{Cite book|edition=Revised edition|title=Thomas Cranmer : a Life|url=https://www.worldcat.org/oclc/961365533|location=New Haven|isbn=978-0-300-22657-7|oclc=961365533|last=MacCulloch, Diarmaid,}}</ref> ▼
Digwyddodd '''Diwygiad Lloegr''' yn ystod y [[16eg ganrif]]. Newidiwyd [[crefydd]] yn [[Lloegr]] oherwydd y [[Y Diwygiad Protestannaidd|Diwygiad Protestannaidd]] Seisnig pan dorrodd [[Eglwys Loegr|Eglwys Lloegr]] i ffwrdd oddi wrth awdurdod y Pab a’r [[Yr Eglwys Gatholig Rufeinig|Eglwys Gatholig Rhufeinig]]. Roedd y datblygiadau hyn yn
▲
Achoswyd Diwygiad Lloegr oherwydd rhesymau gwleidyddol yn hytrach na rhai diwinyddol. Roedd [[Harri VIII, brenin Lloegr|Harri VIII]] eisiau priodi [[Ann Boleyn|Anne Boleyn]] ond cyn gwneud hynny roedd rhaid iddo ysgrau ei wraig gyntaf, [[Catrin o Aragón|Catrin o Aragon]],ac arweiniodd hynny at angen Harri i dorri ffwrdd o Rhufain. Gwnaed y cais cyntaf i'r Pab, Clement VII, am ddiddymu’r briodas yn 1527 ond bu’n rhaid i Harri ros hyd nes 1534 cyn ei fod yn llwyddiannus. Er hynny, roedd y gwahaniaethau gwleidyddol rhwng Rhufain a Lloegr wedi caniatâu i'r bwlch diwinyddol rhwng y ddau gynyddu hefyd. Hyd nes y toriad gyda Rhufain, y Pab a chynghorau cyffredinol yr Eglwys oedd yn penderfynu dogma a daliadau diwinyddol Eglwys Lloegr. Rheolwyd cyfraith yr Eglwys gan cyfraith eglwysig (canon law) gyda’r awdurdod olaf yn nwylo Rhufain. Talwyd trethi eglwysig yn syth i Rufain a’r Pab oedd â’r gair olaf wrth benodi esgobion.<ref>{{Cite book|title=The Reformation parliament 1529-1536|url=http://archive.org/details/reformationparli0000lehm|publisher=Cambridge [Eng.] : University Press|date=1970|isbn=978-0-521-07655-5|others=Internet Archive|first=Stanford E.|last=Lehmberg}}</ref>
Llinell 6 ⟶ 9:
== Y Diwygiad yng Nghymru ==
[[Delwedd:BpWilliamMorgan.jpg|bawd|Yr Esgob [[William Morgan (esgob)|William Morgan]]]]
Yn ystod y 16eg ganrif Eglwys Lloegr oedd yn rheoli yr eglwysi yng [[Cymru|Nghymru]], ac o ganlyniad pan oedd gwrthdaro neu gwrthryfel yn Lloegr, gan gynnwys cyfnod [[Rhyfel cartref|y Rhyfel Cartref]], roedd yr anfodlonrwydd hynny yn cael ei adleisio yng Nghymru.
| |||