Cyfraith Cymru: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
John Jones (sgwrs | cyfraniadau)
Dim crynodeb golygu
gwiro ac ehangu
Llinell 1:
{{Gwleidyddiaeth Cymru}}
'''Cyfraith Gyfoes Cymru''' yw'r term swyddogol am y drefn [[cyfraith|gyfreithiol]] sy'n caniatau i [[Senedd Cymru]] greu [[deddf]]au yng [[Cymru|Nghymru]]. Gelwir pob darn o ddeddfwriaeth Cymru yn 'Ddeddf Senedd Cymru'. Mae pob deddfwriaeth newydd yn cael ei hadnabod fel '[[Mesur y Cynulliad|Mesur]]'.
 
Y ddeddfwriaeth Gymreig gyntaf i gael ei chynnig oedd [[Mesur Gwneud Iawn am Gamweddau'r GIG (Cymru) 2008]], sef y tro cyntaf mewn bron i 500 mlynedd i Gymru gael ei deddfau ei hun, ers i [[Cyfraith Hywel|Gyfraith Hywel]] gael ei diddymu, a'i disodli gan gyfraith Lloegr drwy'r [[Deddfau'r Cyfreithiau yng Nghymru 1536 a 1542] yn ystod teyrnasiad [[Harri VIII, brenin Lloegr]].
 
==Cymru'r Gyfraith==
Ar [[1 Ebrill]] [[2007]] dileuwyd yr hen uned gyfreithiol ddaearyddol a elwyd yn 'Gylchdro Cymru a Chaer' (''Wales and Chester Circuit'') - a oedd wedi bodoli ers cyfnod [[Y Deddfau Uno 1536 a 1543|Y Deddfau Uno]] - a defnyddir yr enw 'Cylchdro Cymru'. ByddAeth [[Caer]] o hyn allan yn rhan o Gylchdro Gogledd-orllewin Lloegr. Mae hyn yn newid arwyddocaol iawn; dyma'r tro cyntaf ers amser [[Owain Glyndŵr]] i Gymru gael ei thrin fel uned gyfreithiol ynddi ei hun, yn hytrach na fel atodiad i ran o [[Lloegr|Loegr]]. I ddiffinio'r sefyllfa mae term newydd arall wedi'i fathu, gan y Barnwr [[Roderick Evans]] ac eraill, sef [[Cymru'r Gyfraith]] ([[Saesneg]]: ''Legal Wales'').
 
Ond er bod pedair deddfwrfa yng ngwledydd Prydain, dim ond tair awdurdodaeth gyreithiol sydd:
*Awdurdodaeth yr Alban
*Awdurdodaeth gogledd Iwerddon a
*Awdurdodaeth Lloegr a Chymru (nid 'Cymru a Lloegr', gyda llaw!)
 
Cymru, felly, yw'r unig wlad yn y bydsydd â deddfwrfa ond sydd heb awdurdodaeth ei hun. Mae sefydlu awdurdodaeth o'r fath yn ganolog i greu cenedl newydd.<ref>''Annibyniaeth Cymru'' (Gwasg y Lolfa; 2020); Adroddiad Comisiwn Annibyniaeth Cymru</ref>
 
==Cyfeiriadau==
{{eginyn Cymru}}
{{cyfeiriadau}}
 
[[Categori:Cyfraith Cymru]]