Wicipedia

Yr Eidal: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Pori'r hanes yn rhyngweithiol
← Cymharer â'r fersiwn gyntCymharer â'r fersiwn dilynol →
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
GweledolCystrawen wici
Dim crynodeb golygu
Dim crynodeb golygu
Llinell 25:
{{Prif|Rhanbarthau'r Eidal}}
 
Mae'r Eidal wedi'i rhannu yn 20 o ranbarthau (''regioni'', unigol ''regione'').▼
[[Delwedd:Regionen in Italien beschriftet.png|bawd|330px|Rhanbarthau yr Eidal]]
 
<ul>
▲Mae'r Eidal wedi'i rhannu yn 20 o ranbarthau (''regioni'', unigol ''regione'')
<li style="display: inline-table; vertical-align:top;">
 
{| class="wikitable"
<table border=1 cellpadding=2 cellspacing=0>
! !! Rhanbarth !! Prifddinas
<tr bgcolor="#FFD700"><th>Rhanbarth<th>Prif Ddinas
|-
<tr><td>1. [[Abruzzo]]<td>[[L'Aquila]]
<tr><td>2.| 1 || [[Valle d'AostaAbruzzo]] <br|| /><td>[[AosteL'Aquila]]
|-
<tr><td>3. [[Puglia]]<td>[[Bari]]
<tr><td>4.| 2 || [[BasilicataValle d'Aosta]]<td> || [[PotenzaAosta]]
|-
<tr><td>5. [[Calabria]]<td>[[Catanzaro]]
<tr><td>6.| 3 || [[CampaniaPuglia]]<td> || [[NapoliBari]]
|-
<tr><td>7. [[Emilia-Romagna]]<td>[[Bologna]]▼
| 4 || [[Basilicata]] || [[Potenza]]
<tr><td>8. [[Friuli-Venezia Giulia]]<td>[[Trieste]]▼
|-
<tr><td>9. [[Lazio]]<td>[[Rhufain]]
<tr><td>10.| 5 || [[LiguriaCalabria]]<td> || [[GenovaCatanzaro]]
|-
<tr><td>11. [[Lombardia]]<td>[[Milan]]▼
<tr><td>12.| 6 || [[MarcheCampania]]<td> || [[AnconaNapoli]]
|-
<tr><td>13. [[Molise]]<td>[[Campobasso]]▼
▲<tr><td>| 7. || [[Emilia-Romagna]]<td> || [[Bologna]]
<tr><td>14. [[Piemonte]]<td>[[Torino]]▼
|-
<tr><td>15. [[Sardinia]]<td>[[Cagliari]]▼
▲<tr><td>| 8. || [[Friuli-Venezia Giulia]]<td> || [[Trieste]]
<tr><td>16. [[Sisili]]<td>[[Palermo]]▼
|-
<tr><td>17. [[Trentino-Alto Adige]] <br /><td>[[Trento]]▼
<tr><td>18.| 9 || [[ToscanaLazio]]<td> || [[FflorensRhufain]]
|-
<tr><td>19. [[Umbria]]<td>[[Perugia|Periwgia]]▼
<tr><td>20.| 10 || [[VenetoLiguria]]<td> || [[FenisGenova]]
|-
</table>
▲<tr><td>| 11. || [[Lombardia]]<td> || [[Milan]]
|-
| 12 || [[Marche]] || [[Ancona]]
|-
▲<tr><td>| 13. || [[Molise]]<td> || [[Campobasso]]
|-
▲<tr><td>| 14. || [[Piemonte]]<td> || [[Torino]]
|-
▲<tr><td>| 15. || [[Sardinia]]<td> || [[Cagliari]]
|-
▲<tr><td>| 16. || [[Sisili]]<td> || [[Palermo]]
|-
▲<tr><td>| 17. || [[Trentino-Alto Adige]] <br|| /><td>[[Trento]]
|-
| 18 || [[Toscana]] || [[Fflorens]]
|-
▲<tr><td>| 19. || [[Umbria]]<td> || [[Perugia|Periwgia]]
|-
| 20 || [[Veneto]] || [[Fenis]]
|}
</li>
<li style="display: inline-table; vertical-align:top; padding:20px;">
[[Delwedd:Regions of Italy.png|400px]]
</li>
</ul>
 
== Gwleidyddiaeth ==
Llinell 65 ⟶ 90:
 
== Daearyddiaeth ==
 
{{Prif|Daearyddiaeth yr Eidal}}
 
Llinell 83 ⟶ 107:
 
=== Dinasoedd ===
[[Delwedd:Milano Duomo 1.jpg|bawd|dde|230px|Milan]]▼
Dinasoedd mwyaf yr Eidal, gydag ystadegau poblogaeth 2012, yw:
 
{| class="wikitable"
▲[[Delwedd:Milano Duomo 1.jpg|bawd|230px|Milan]]
|-
 
! Dinas || Poblogaeth (2012)
# [[Rhufain]] - 2,641,930
|-
# [[Milan]] - 1,245,956
# |[[NapoliRhufain]] -|| 9602,641,521930
|-
# [[Torino]] - 872,158
# |[[PalermoMilan]] -|| 6551,245,604956
|-
# [[Genova]] - 583,089▼
# |[[BolognaNapoli]] -|| 373960,010521
|-
# [[Fflorens]] - 362,389▼
# |[[BariTorino]] -|| 314872,258158
|-
# [[Catania]] - 293,112▼
|[[Palermo]] || 655,604
|-
▲# |[[Genova]] -|| 583,089
|-
|[[Bologna]] || 373,010
|-
▲# |[[Fflorens]] -|| 362,389
|-
|[[Bari]] || 314,258
|-
▲# |[[Catania]] -|| 293,112
|}
 
=== Ieithoedd ===
Llinell 104 ⟶ 141:
{{Prif|Diwylliant yr Eidal}}
 
[[Delwedd:Leonardo da Vinci - presumed self-portrait - WGA12798.jpg|bawd|chwithdde|220px|Hunanbortread gan [[Leonardo da Vinci]].]]
 
Oherwydd na unwyd yr Eidal fel un wladwriaeth hyd yn gymharol ddiweddar, bu amrywiaeth mawr mewn diwylliant. Yn yr Eidal y dechreuodd [[y Dadeni]] yn Ewrop.
 
=== Llenyddiaeth ===
 
Gosodwyd sylfeini yr iaith Eidaleg lenyddol fodern gan [[Dante Alighieri]] o [[Fflorens]]. Ei waith enwocaf yw'r ''[[Divina Commedia]]'', a ystyrir yn un o brif gampweithiau Ewrop yn y Canol Oesoedd. Llenorion amlwg eraill yw [[Giovanni Boccaccio]], [[Giacomo Leopardi]], [[Alessandro Manzoni]], [[Torquato Tasso]], [[Ludovico Ariosto]], a [[Francesco Petrarca|Petrarch]]. Ymysg llenorion diweddar yr Eidal, enillwyd Gwobr Nobel am Lenyddiaeth gan [[Giosuè Carducci]] (1906), [[Grazia Deledda]] (1926), [[Luigi Pirandello]] (1936), [[Salvatore Quasimodo]] (1959), [[Eugenio Montale]] (1975) a [[Dario Fo]] (1997).
 
Llinell 115 ⟶ 151:
 
=== Arlunio ===
 
Yn y Canol Oesoedd a chyfnod y Dadeni, roedd arlunwyr yr Eidal yn enwog trwy Ewrop. Ymysg yr arlunwyr a cherrflunwyr enwocaf, mae [[Michelangelo]], [[Leonardo da Vinci]], [[Donatello]], [[Botticelli]], [[Fra Angelico]], [[Tintoretto]], [[Caravaggio]], [[Bernini]], [[Titian]] a [[Raffaello Sanzio|Raffael]].
 
Llinell 134 ⟶ 169:
{{NATO}}
{{Gwledydd yr G8}}
 
{{Gwybodlen lle | suppressfields= gwlad image1 sir | enw_brodorol = <big>'''''Kongeriget Danmark'''''</big><br /> | map lleoliad = [[Delwedd:LocationDenmark.svg|270px]] | banergwlad = [[Delwedd:Flag of Denmark.svg|170px]] }}
 
[[Categori:Yr Eidal| ]]
Wedi dod o "https://cy.wikipedia.org/wiki/Yr_Eidal"