Bwlio: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
B clean up using AWB |
Rescuing 4 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 |
||
Llinell 1:
[[delwedd:Bullying_on_Instituto_Regional_Federico_Errázuriz_(IRFE)_in_March_5,_2007.jpg|bawd|dde|Caiff bwlio effaith negyddol ar ddatblygiad a hunan-ddelwedd plentyn]]
Mae '''bwlio''' yn cyfeirio at weithred bwriadol sydd â'r nod o anafu pobl eraill, boed trwy eiriau, ymosodiad corfforol neu drwy ddulliau mwy cynnil fel manipiwlieddio person. Gellir diffinio bwlio mewn nifer o ffyrdd gwahanol. Er nad oes gan y [[Deyrnas Unedig]] ddiffiniad cyfreithiol o fwlio ar hyn o bryd,<ref>[http://www.campus.manchester.ac.uk/equalityanddiversity/harassmentdiscriminationandbullying/ Harassment, Discrimination and Bullying] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090512203012/http://www.campus.manchester.ac.uk/equalityanddiversity/harassmentdiscriminationandbullying/ |date=2009-05-12 }} Prifysgol Manceinion. Adalwyd 28-03-2009</ref> mae gan rhai taleithiau [[Unol Daleithiau|Americanaidd]] gyfreithiau yn ei erbyn. Gall aml, mae bwlio'n digwydd er mwyn gorfodi rhywun i wneud rhywbeth drwy fygythiad neu ofn.<ref>[
Mewn ysgolion ac yn y gweithle, cyfeirir ar fwlio hefyd fel camdriniaeth cyfoedion.
Llinell 6:
Mewn iaith lafar, yn aml mae bwlio yn disgrifio modd o erlid a gaiff ei orfodi ar y dioddefwr gan berson sydd â mwy o bŵer corfforol a/neu bŵer cymdeithasol. Weithiau cyfeirir at y person sy'n cael ei fwlio fel y targed. Gall yr erlid fod yn eiriol, corfforol a / neu'n emosiynol. Weithiau bydd bwli yn pigo ar bobl mwy neu lai na hwy o ran maint. Mae nifer o resymau pam y mae'r bwli yn anafu pobl yn eiriol ac yn gorfforol.<ref>[http://www.worldcat.org/oclc/677299&referer=brief_results The anatomy of human destructiveness.] Eric Fromm. Adalwyd 28-03-2009</ref><ref>[http://www.worldcat.org/oclc/1667130&referer=brief_results Man against himself] Karl A Menninger. Adalwyd 29-03-2009</ref> Un o'r rhesymau hyn yw am fod y bwli ei hun wedi dioddef bwlio (e.e. plentyn a gaiff ei gamdrin yn y cartref, neu oedolion sy'n bwlio sydd wedi cael eu trin yn wael gan eu cydweithwyr.
Diffinia'r ymchwilydd [[Norwy]]eg Dan Olweus fwlio fel pan fo un person yn "exposed, repeatedly and over time, to negative actions on the part of one or more other persons." Diffinia gweithred negyddol fel "when a person intentionally inflicts injury or discomfort upon another person, through physical contact, through words or in other ways."<ref>Olweus.D [http://www.cobb.k12.ga.us/~preventionintervention/Bully/Definition%20of%20Bullying.pdf A Research Definition of Bullying] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090327103654/http://www.cobb.k12.ga.us/~preventionintervention/Bully/Definition%20of%20Bullying.pdf |date=2009-03-27 }} Adalwyd 28-03-2009</ref>
Gall bwlio ddigwydd mewn rhywun leoliad lle mae bodau dynol yng nghwmni ei gilydd. Mae hyn yn cynnwys ysgolion, yr eglwys, y gweithle, yn y cartref ac yn y gymdogaeth. Mae hefyd yn ffactor gwthio cyffredin dros fudo. Gall fwlio fodoli rhwng grŵpiau cymdeithasol, dosbarthiadau cymdeithasol a hyd yn oed rhwng gwledydd.
==Effeithiau==
Gall effeithiau bwlio fod yn ddifrifol neu hyd yn oed yn farwol. Dywedodd Mona O'Moore Ph. D o'r Ganolfan Gwrth-Fwlio, [[Coleg y Drindod, Dulyn]] ''"There is a growing body of research which indicates that individuals, whether child or adult who are persistently subjected to abusive behavior are at risk of stress related illness which can sometimes lead to suicide"''.<ref>[http://www.abc.tcd.ie/ Anti-Bullying Center] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140105235907/http://www.abc.tcd.ie/ |date=2014-01-05 }} Adalwyd 28-03-2009</ref>
Gall y rhai sy'n cael eu bwlio ddioddef o broblemau emosiynol ac ymddygiadol hir-dymor. Mae bwlio hefyd yn gallu achosi unigrwydd, iselder, pryder, hunan-ddelwedd isel a chynyddu'r tebygolrwydd o salwch.<ref>Williams, K.D., Forgás, J.P. & von Hippel, W. (Eds.) (2005). The Social Outcast: Ostracism, Social Exclusion, Rejection, & Bullying. Psychology Press: New York, NY.</ref>
| |||