Sgwario'r cylch: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Dim crynodeb golygu |
Add 2 books for Wicipedia:Gwiriadrwydd (20210222)) #IABot (v2.0.8) (GreenC bot |
||
Llinell 3:
Pôs [[mathemateg]]ol a gyflwynwyd gan fathemategwyr [[Groeg]]aidd yw '''sgwario'r cylch'''. Y broblem a osodwyd oedd: sut i greu [[sgwâr]] gyda'r un [[arwynebedd]] a'r [[cylch]] a roddir, gan ddefnyddio [[cwmpawd]] a [[llinell|llinell syth]], a chyflawni'r pôs mewn hyn-a-hyn o gamau. Caiff 'sgwario'r cylch' ei ddefnyddio fel [[idiom]], bellach, i olygu "ceisio gwneud rhywbeth sy'n amhosibl ei gyflawni".<ref>{{cite web|last=Ammer|first=Christine|title=Square the Circle. Dictionary.com. The American Heritage® Dictionary of Idioms|url=http://dictionary.reference.com/browse/square%20the%20circle|publisher=Houghton Mifflin Company|accessdate=16 April 2012}}</ref>
Yn 1882, fe brofwyd na ellid llunio'r ffigwr hwn mewn hyn-a-hyn o gamau gyda [[pren mesur|phren mesur]] a chwmpawd, o ganlyniad i ddamcaniaeth Lindemann–Weierstrass a brofai fod [[pi]] ({{pi}}) yn drosgynnol yn hytrach nag yn [[rhif anghymarebol]], algebraidd. Hynny yw, nid yw'n [[sero]] o unrhyw [[polynomial|bolynomial]] gyda [[Cyfernod|chyfernod]] [[Rhif cymarebol|cymarebol]] (''rational coefficients''). Roedd yn wybyddus am sawl degawd cyn hynny y byddai'n amhosib sgwario'r cylch pe bai {{pi}} yn drosgynnol, ond ni phrofwyd hynny hyd at 1882.<ref>{{Cite book| last = Heath | first = Thomas | year = 1981 | title = History of Greek Mathematics | url = https://archive.org/details/historyofgreekma0001heat | publisher = Courier Dover Publications| isbn = 0-486-24074-6}}</ref>
[[Delwedd:Hipocrat arcs.svg|bawd|chwith|Arweiniwyd mathemategwyr ar gyfeiliorn am flynyddoedd gan y 'datrysiad' rhannol hwn a oedd yn ymwneud â'r [[cilgant]] (y siâp llwyd, tebyg i loer). Mae [[arwynebedd]] y cilgant yn hafal i arwynebedd y [[triongl]] {{math|ABC}}. Awdur y 'datrysiad' rhannol hwn oedd Hippocrates o Chios.]]
Llinell 12:
Gellir rhoi brasamcan drwy lunio hydoedd sy'n agos at {{pi}}. Does dim angen llawer o allu mathemategol i drosi unrhyw bras amcan cymarebol o {{pi}} yn lluniad mesurydd a chwmpawd cyferbyniol, ond gall y lluniadau hyn fod yn hir wyntog, ac nid yw'r ateb yn berffaith. Wedi profi nad oedd ateb i'r broblem, aeth rhai mathemategwyr ati i ganfod bras amcanion gwahanol.
* E. W. Hobson]] yn 1913.<ref>{{Cite book|last=Hobson|first= Ernest William |year=1913|title=Squaring the Circle: A History of the Problem|url=https://archive.org/details/squaringcirclehi00hobsuoft|publisher= Cambridge University Press}} Ailargraffwyd gan Merchant Books yn 2007.</ref> Amcangyfrif eitha agos, a geisiai lunio gwerth bras o 3.14164079..., yn gywir i 4 [[degolyn]] (h.y. yn gwahaniaethu oddi wrth {{pi}} o tua {{Val|4.8|e=-5}}).
* Srinivasa Ramanujan yn 1913,<ref>{{cite web|last=Wolfram|first=Stephen|title=Who Was Ramanujan?|url= http://blog.stephenwolfram.com/2016/04/who-was-ramanujan/|publisher=|accessdate=}} See also [http://www.math.tifr.res.in/~publ/nsrBook1.pdf#54 MANUSCRIPT BOOK 1 OF SRINIVASA RAMANUJAN page 54] Adalwyd 23 Mehefin 2016</ref>
* Carl Olds yn 1963,
| |||