Mwyalchen y mynydd: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Rescuing 4 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 |
Trwsio dolennau rhywogaethau a manion eraill, replaced: anibynnol → annibynnol , cymeryd → cymryd using AWB |
||
Llinell 58:
Mae'n nythu mewn llwyni isel neu mewn agen yn y graig mewn dyffrynnoedd serth lle bydd meini a grug yn cuddio'r nythod. Fe'u hadeiledir ar y ddaear ei hun neu'n agos i'r ddaear.
Dodwyir yr wyau o ganol Ebrill i ganol Mehefin ac mae cywion yn y nyth pythefnos yn hwyrach. Y cyfnod o ddeor hyd mynd dros y nyth yw 14-16 diwrnod. O'r 297 safle nythu a ystyriwyd, roedd 9% ar y ddaear, 36% mewn tyfiant llai na 45 cm o daldra (yn bennaf mewn grug, llus neu redyn), 4% mewn tyfiant 45–90 cm, 2% mewn coed hyd at 3m uwchben y ddaear a 49% ar silff craig neu agen (7% o rhain mewn siafftiau hen waith neu ogofeydd calchfaen). Mae'r nyth yn cynnwys 3 adran: haen denau o fân frigau wedi eu gwasgu ar y tu allan; plastrad o fwd a mwsogl yn gymysg â gwair torredig; leinin tew o fân laswellt a gwreiddiach i guddio'r mwd. Atgyfnerthir ymyl y leinin gyda deiliach, coesynnau gwair a mân frigau wedi eu plethu'n gryf wrth ei gilydd. Gofelir am y cywion yn y nyth am 14-16 diwrnod gan y ddau riant ac fe'u gorir am y 6-8 niwrnod cyntaf. Mae'r cywion rhydd yn
[[Delwedd:Turdus torquatus.jpg|bawd|Y gwryw a'r fenyw. Ffynhonnell: Naturgeschichte der Vögel Mitteleuropas 1905.]]
[[Delwedd:Turdus torquatus MWNH 2255.JPG|bawd|Wyau a gedwir yn Amgueddfa Wiesbaden, Großer Arber, Bavaria, 1973.]]
Llinell 97:
==Cysylltiadau a phobl==
Ni ellir bod yn bendant ynglyn ag i ba raddau oedd ein cyndeidiau yn ymwybodol o'r fwyalchen fynydd fel rhywogaeth ar wahân i'r fwyalchen gyffredin. Nid oedd yr aderyn naill na'n cystadlu â nhw nac yn cael ei hela, ei ddofi na'i anwesu ganddynt, yng Nghymru o leiaf. Gan mai enw cyfansawdd lled ddiweddar yw Mwyalchen y mynydd (hynny yw, nid mwy na math o fwyalchen cyffredin ''T. merula'' ydyw, os hynny) ni ellir dadlau yn gryf ar sail yr enw bod ein hynafiaid Cymraeg eu hiaith wedi
Wedi dweud hynny, ar y cyfandir, mewn rhannau o'r Almaen heddiw, mae yna draddodiad hir o hela mwyeilch o wahanol fathau, yn cynnwys mwyalchod mynydd, i'w bwyta<ref>Cocker, M. (2013): ''Birds and People''. Jonathan Cape</ref>
Llinell 124:
| label = [[Brych daear Abysinia]]
| p225 = Geokichla piaggiae
| p18 = [[Delwedd:Abyssinian Ground-thrush (Zoothera piaggiae) perched.jpg|center|80px
}}
|-
Llinell 130:
| label = [[Brych daear Crossley]]
| p225 = Geokichla crossleyi
| p18 = [[Delwedd:TurdusCrossleyiKeulemans.jpg|center|80px
}}
|-
Llinell 141:
| label = [[Brych daear Siberia]]
| p225 = Geokichla sibirica
| p18 = [[Delwedd:Geokichla sibirica.jpg|center|80px
}}
|-
Llinell 147:
| label = [[Brych daear cefnllwyd]]
| p225 = Geokichla schistacea
| p18 = [[Delwedd:Zoothera-schistacea-keulemans.jpg|center|80px
}}
|-
Llinell 153:
| label = [[Brych daear llwyd|Geokichla cinerea]]
| p225 = Geokichla cinerea
| p18 = [[Delwedd:Geokichla cinerea.jpg|center|80px
}}
|-
Llinell 159:
| label = [[Brych daear cefnwinau|Geokichla dohertyi]]
| p225 = Geokichla dohertyi
| p18 = [[Delwedd:Geokichla dohertyi in Edinburgh Zoo.JPG|center|80px
}}
|-
Llinell 165:
| label = [[Brych daear cefngoch|Geokichla erythronota]]
| p225 = Geokichla erythronota
| p18 = [[Delwedd:Geocichla erythronota Smit.jpg|center|80px
}}
|-
Llinell 171:
| label = [[Brych daear corunwinau|Geokichla interpres]]
| p225 = Geokichla interpres
| p18 = [[Delwedd:Geokichla interpres 1838.jpg|center|80px
}}
|}
| |||