Afon Derwent (Swydd Derby): Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Add 1 book for Wicipedia:Gwiriadrwydd (20210222)) #IABot (v2.0.8) (GreenC bot |
Trwsio dolennau rhywogaethau a manion eraill using AWB |
||
Llinell 4:
[[Afon]] yn [[Swydd Derby]], [[Dwyrain Canolbarth Lloegr]], yw '''Afon Derwent'''.
Mae'n codi yn [[Ardal y Copaon]] i'r dwyrain o [[Glossop]] ac yn llifo 106 km i'r de, gan ymuno â [[Afon Trent]] i'r de o dref [[Derby]].<ref>{{Cite map | publisher = [[Ordnance Survey]] | title = 1:50 000 Scale Colour Raster | year = 2000 }}</ref> Chwaraeodd yr afon ran bwysig yn natblygiad diwydiant yn yr ardal, mae'n gyflenwad bwysig o ddŵr croyw i ddinasoedd cyfagos ac yn atyniad twristaidd yn ei hun, bellach.<ref>{{cite web | url = http://www.derbyshireuk.net/river_derwent.html | title = River Derwent | publisher = Derbyshire UK | accessdate = 9 Gorffennaf 2009}}</ref>
==Etymoleg a diwylliant Gymraeg==
Llinell 19:
Ar ôl i'r Bentley Brook gyrraedd Derwent yn Matlock, mae [[Afon Amber]] yn cwrdd â'r afon yn [[Ambergate]]. Mae'r Derwent yn llifo trwy ganol Derby i lifo o'r diwedd yn Derwent Mouth i'r Trent.
Mae'r afon yn gwneud nifer o fwâu wrth ei cheg, gan ddod â chyfanswm ei hyd i 80 km, tra bod y llinell syth rhwng ei tharddiad a cheg y Derwent ychydig dros 55
==Defnydd o'r afon==
Llinell 26:
Rhwng [[Matlock Bath]] a Derby, defnyddiwyd yr afon i redeg nifer fawr o felinau cotwm. Mae'r melinau nyddu hyn yn cynnwys y Comfort Mill gan [[Richard Arkwrigh]]t, y felin nyddu gyntaf sy'n cael ei phweru gan ddŵr. Mae'r felin nyddu hon a sawl un arall wedi'i chysegru i Safle Treftadaeth y Byd Melinau Cwm Derwent fel [[Safle Treftadaeth y Byd]] [[UNESCO]].
Cwblhawyd cronfeydd Cronfa Howden a Chronfa Ddŵr Derwent yn rhannau uchaf yr afon ym 1916 i sicrhau cyflenwad dŵr i ddinasoedd [[Sheffield]], [[Nottingham]], [[Caerlŷr]] a [[Derby]]. Rhoddwyd cronfa Ladybower ar waith ym 1945 i ddiwallu'r anghenion dŵr cynyddol. Mae'r dŵr wedi'i drin o'r cronfeydd yn deillio o [[Traphont|Draphont]] Ddŵr Cwm Derwent 45
Mae dyffryn y Derwent hefyd yn bwysig i draffig heblaw'r traffig cludo. Rhwng Derby a Rowsley, mae'r briffordd o [[Llundain|Lundain]] i [[Manceinion|Fanceinion]] (A6) yn dilyn yr afon. Roedd llinell reilffordd Rheilffordd y Midland o Derby i Sheffield a Manceinion hefyd yn dilyn y Derwent. Mae'r llwybr i Sheffield bellach yn rhan o Brif Linell y Midland. Caewyd y llwybr i Fanceinion y tu ôl i Matlock ym 1968 ac mae heddiw rhwng Ambergate a Matlock Rheilffordd Dyffryn Derwent. Arweiniodd Rheilffordd Cromford a High Peak yn union fel Camlas Cromford trwy ddyffryn yr afon.
Llinell 37:
Image:River Derwent at Calver.jpg|Yr afon yn Calver
Image:ChatsworthWeir.jpg|[[Cored]] ar yr afon yn Chatsworth House
Image:River Derwent at Matlock Bath.jpg|Yra fon yn Matlock Bath, fel y'i gwelir o [[
Image:Derwent Valley upstream of Whatstandwell.jpg|Dyffryn Derwent uwchlaw Whatstandwell
Image:RiverDerwent.jpg|Yr afon i'r de o Duffield
| |||