Landnámabók: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Sian EJ (sgwrs | cyfraniadau) Golygu cyffredinol (manion), replaced: 11eg ganrif → 11g using AWB |
Trwsio dolennau rhywogaethau a manion eraill using AWB |
||
Llinell 1:
[[Image:LandnamabokManuscriptPage.jpg|bawd|dde|Tudalen o [[memrwn|femrwn]] o lawysgrif Landnáma yn Athrofa Astudiaethau Islandeg Árni Magnússon in [[Reykjavík]]]]
{{Italic title}}
Mae'r '''''Landnámabók''''' (ynganiad yn [[Islandeg]]: ''lantnaumaˌpouk'', “Llyfr y Gwladychu”), a dalfyrir yn aml i '''''Landnáma''''', yn lyfr Canol Oesol o [[Gwlad yr Iâ|Wlad yr Iâ]] sydd yn esbonio mewn manyldeb hanes gwladychu Gwlad yr Iâ gan y Northmyn yn yr 9g a'r 10g.
==Landnáma==
Llinell 7:
Rhennir y ''Landnámabók'' mewn i bump rhan a thros 100 o benodau. Mae'r rhan gyntaf yn adrodd sut y gwladychwyd yr ynys. Mae'r rhannau eraill wedyn yn adrodd hanes y gwladychu yn ddaearyddol, chwarter wrth chwarter gan ddechrau yn y gorllewin a gorffen gyda'r de. Mae'n olrhain digwyddiadau a hanes teuluoedd hyd at y 12g. Disgrifir hanes dros 3,000 person a 1,400 annedd neu dreflan. Mae'n nodi lle ymsefydlodd pob ymsefydlydd gan gynnwys ach byr i'r teulu. Ceir weithiau storiau byrion anecdotaidd yn y llyfr.
Rhestra'r ''Landnámabók'' 435 dyn fel y sefydlwyr cychwynnol, gyda'r mwyafrif yn ymsefydlu yn rhannau gogleddol a de-orllewinnol yr ynys. Mae'n sefyll fel ffynhonnell amhrisiadwy ar hanes ac ach pobl Gwlad yr Iâ.
Ceir trafodaeth ai un awdur sydd i'r llyfr neu bod gwahanol bobl wedi cyfrannu at ei ysgrifennu wrth iddynt gwrdd yn yr ''þing'' (cynulliad Gwlad yr Iâ).
Llinell 25:
Mae the epilog Hauksbók Haukr yn sôn am fersiynau eraill, hŷn nad sydd wedi goroesi. Mae'n sôn hefyd y dylsai'r Landnámabók wreiddiol ddychwelyn nôl at Ari Þorgilsson a Kolskeggr Asbjarnarson, ac iddo gael ei chreu tua 1100. Nodir bod fesiwn arall, y Styrmisbók gan Styrmir Kárason († 1245) wedi ei hysgrifennu tua 1220 a'i bod yn perthyn yn agos i'r Melabók.
==Dolenni==
| |||