Ymasiad niwclear: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Legobot (sgwrs | cyfraniadau)
B Bot: Migrating 69 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q13082 (translate me)
→‎top: Trwsio dolennau rhywogaethau a manion eraill, replaced: i fewn → i mewn (2), mae nhw → maen nhw using AWB
Llinell 1:
[[Delwedd:CNO Cycle.svg|bawd|dde|200px]]
Mewn [[ffiseg niwclear]] a chemeg niwclear, '''ymasiad niwclear''' (Saesneg: ''nuclear fusion'') ydy'r uniad hwnnw rhwng dau [[niwclews]] mas ysgafn, wedi eu gwasgu at ei gilydd gan egni aruthrol. Mae'r weithred o ymasiad yn gwbwl groes i'r weithred sy'n digwydd heddiw ymh mhob [[atomfa]], sef [[Ymholltiad niwclar]] ble mae'r niwclei'n cael eu chwalu'n gyrbibion. Felly, dim ond o dan amgylchiadadau eithriadol y gall ymasiad ddigwydd e.e. mae'n rhaid wrth [[tymheredd|dymheredd]] uchel iawn. Cyn gynted ag y mae'r ddau niwclei'n ddigon agos at ei gilydd cânt eu gwthio at ei gilydd oherwydd fod yr egni sy'n eu gwthio yn gryfach na'r egni [[electromagnetig]] sy'n eu gwahanu. Pan maemaen nhw'n asio at ei gilydd, mae llawer iawn o egni'n cael ei ryddhau.
 
Dyma'n union yr hyn sy'n digwydd mewn sêr megis ein Haul: pedwar [[proton]] yn asio mewn niclews o [[heliwm]], dau [[positron|bositron]] a dau [[niwtrino]]. Mae'r asio (neu'r ymasio) hwn yn afreolus, hynny yw ni ellir ei reoli a gelwir y weithred hon yn rhediad thermoniwclear (Saesneg: ''thermonuclear runaway'').
 
Dim ond mewn theori y gallwn heddiw (2010) droi'r egni hwn a roddir i fewnmewn i'r broses o'u hasio yn egni anferthol a ellir ei ddefnyddio o ddydd i ddydd er i wyddonwyr geisio'r ffiol sanctaidd yma ers y 1940au. Ar hyn o bryd mae'r egni rydym yn ei roi i fewnmewn i'r arbrawf yn fwy na'r hyn rydym yn ei gael allan o'r arbrawf.
 
[[Categori:Ffiseg niwclear]]