Rhif Fibonacci: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
→‎top: Trwsio dolennau rhywogaethau a manion eraill, replaced: Mae nhw → Maen nhw using AWB
Llusiduonbach (sgwrs | cyfraniadau)
Dim crynodeb golygu
Llinell 26:
Mae'n ymddangos bod rhifau Fibonacci wedi ymddangos gyntaf o gwmpas 200 CC yng ngwaith Pingala wrth gyfri patrymau posibl mewn barddoniaeth oedd wedi'i chyfansoddi o sillafau o ddau hyd. Fodd bynnag, mae dilyniant Fibonacci wedi'i enwi ar ol y mathemategydd Eidalaidd Leonardo o Pisa, a oedd yn cael ei adnabod fel [[Fibonacci]]. Cyflwynodd ei lyfr ''Liber Abaci'' (1202) y dilyniant i fathemateg Ewrop Orllewinol,{{Sfn|Pisano|2002|pp=404–5}} er bod y dilyniant wedi'i ddisgrifio yn gynharach mewn mathemateg Indiaidd. Roedd y dilyniant oedd wedi'i ddisgrifio yn ''Liber Abaci'' yn dechrau gyda ''F''<sub>1</sub>&nbsp;=&nbsp;1. Trafodwyd rhifau Fibonacci yn ddiweddarach gan [[Johannes Kepler]] mewn cysylltiad a'i amcangyfrifon perthnasol i'r pentagon yn 1611. Mae eu perthynas fathemategol i'w weld wedi'i ddeall o ddechrau'r 17g, ond yn y degawdau diwethaf yn unig y maen nhw wedi'u trafod yn eang.<ref>{{Cite book|title=A New Kind of Science|last=Wolfram|first=Stephen|publisher=Wolfram Media, Inc.|year=2002|isbn=1-57955-008-8|page=891}}</ref>
 
Mae rhifau Fibonacci yn ymddangos yn annisgwyl mewn mathemateg. Yn wir, mae cylchgrawn cyfan, ''Fibonacci Quarterly, ''i'w gael ar gyfer eu hastudiaeth. Maen nhw hefyd yn ymddangos ym maes bioleg,<ref name="S. Douady and Y. Couder 1996 255–274">{{Citation|last1=Douady|first1=S|title=Phyllotaxis as a Dynamical Self Organizing Process|url=http://www.math.ntnu.no/~jarlet/Douady96.pdf|journal=Journal of Theoretical Biology|volume=178|issue=3|pages=255–74|df=|year=1996|archiveurl=https://web.archive.org/web/20060526054108/http://www.math.ntnu.no/~jarlet/Douady96.pdf|deadurl=yes|format=PDF|doi=10.1006/jtbi.1996.0026|archivedate=2006-05-26|last2=Couder|first2=Y}}</ref> ym mhatrwm tyfiant coed canghennog, phyllotaxis (sef trefniant y dail ar y coesyn), blagur ffrwyth ar bîn-afalbinafal,<ref name="Jones 2006 544">{{Citation|last=Jones|first=Judy|title=An Incomplete Education|page=544|year=2006|chapter=Science|publisher=Ballantine Books|isbn=978-0-7394-7582-9|last2=Wilson|first2=William}}</ref> ar flodyn marchysgallen, ar [[Rhedynen|redynen]] ac yn nhrefniant bractau moch coed.<ref name="A. Brousseau 1969 525–532">{{Citation|last=Brousseau|first=A|title=Fibonacci Statistics in Conifers|journal=[[Fibonacci Quarterly]]|issue=7|pages=525–32|year=1969}}</ref>
 
== Cyfeirnodau ==