Paris: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
→Diwylliant: angueddfeydd |
Dim crynodeb golygu |
||
Llinell 7:
==Geirdarddiad==
Cofnodwyd yr enw Paris yn gyntaf yng nghanol y [[1g CC]] gan [[Iwl Cesar]] fel Luteciam Parisiorum (
== Hanes ==
===Y Celtiaid brodorol===
Roedd y Parisii, is-lwyth y [[Senoniaid]] Celtaidd, yn byw yn ardal Paris o ganol y [[3 CC]].{{sfn|Arbois de Jubainville|Dottin|1889|p=132}}{{sfn|Cunliffe|2004|p=201}} Croesai un o brif lwybrau masnach gogledd-de'r ardal y Seine ar yr ''île de la Cité''; yn raddol daeth y man cyfarfod hwn o lwybrau masnach tir a dŵr yn ganolfan fasnachu bwysig.{{sfn|Lawrence|Gondrand|2010|p=25}} Roedd y Parisii yn masnachu gyda llawer o drefi afonydd (rhai mor bell i ffwrdd â [[Penrhyn Iberia|Phenrhyn Iberia]]) ac yn bathu eu darnau arian eu hunain at y diben hwnnw. {{sfn|Schmidt|2009|pp=65–70}}
[[File:ParisiiCoins.jpg|thumb|upright=1.5|chwith|Darnau arian aur Celtaidd o gyfnod y [[Parisii]] (1 CC)]]
Llinell 29:
Dechreuodd [[y Chwyldro Ffrengig]] ag ymosod ar y [[Bastille]] ar [[14 Gorffennaf]] [[1789]]. Roedd croestyniadau niferus rhwng Paris a'r ardal o gwmpas y dref yn parhau am flynyddoedd ar ôl hynny.
Roedd [[y Rhyfel rhwng Ffrainc a Prwsia]] yn gorffen â gwarchae Paris ym [[1870]]. Ildiodd Paris ym [[1871]] ar ôl gaeaf o newyn a thywallt gwaed. Ar ôl hynny dechreuodd cyfnod cyfoethog arall, ''La Belle Époque'' (
Roedd Paris o dan reolaeth [[yr Almaen]] yn ystod [[yr Ail Ryfel Byd]], ond rhyddhawyd ym mis Awst [[1944]] ar ôl [[Brwydr Normandi]].
Llinell 41:
Am ganrifoedd, mae Paris wedi denu artistiaid o bob cwr o'r byd, sy'n cyrraedd y ddinas i addysgu eu hunain ac i geisio ysbrydoliaeth o'r gronfa helaeth o adnoddau ac orielau artistig. O ganlyniad, mae Paris wedi ennill enw da fel y "Ddinas Gelf".{{sfn|Montclos|2003}} Roedd artistiaid Eidalaidd yn ddylanwad mawr ar ddatblygiad celf ym Mharis yn yr [[16g]] a'r [[17g]], yn enwedig ym maes [[Cerfluniaeth|cerflunio]] a cherfwedd. Daeth paentio a cherflunwaith yn ffasiwn poblogaidd oherwydd brenhiniaeth Ffrainc a gomisiynodd lawer o artistiaid Paris i addurno eu palasau yn ystod oes Baróc a Chlasuriaeth Ffrainc. Cafodd cerflunwyr fel [[Girardon]], [[Coysevox]] a [[Coustou]] enw da fel yr artistiaid gorau yn y llys brenhinol yn Ffrainc yr [[17g]]. Daeth [[Pierre Mignard]] yn arlunydd cyntaf i'r [[Louis XIV, brenin Ffrainc|Brenin Louis XIV]] yn ystod y cyfnod hwn. Yn 1648, sefydlwyd cerflun Académie royale de peinture et de (yr Academi Frenhinol Peintio a Cherflunio) i ddarparu ar gyfer y diddordeb enfawr mewn celf yn y brifddinas. Gwasanaethodd hon fel ysgol gelf orau Ffrainc tan 1793.{{sfn|Michelin|2011}}
Roedd Paris yn ei ganolfan gelf lewyrchus iawn yn y [[19g]] a dechrau'r [[20g]] pan oedd ganddi lawer o artistiaid wedi sefydlu yn y ddinas ac mewn ysgolion celf sy'n gysylltiedig â rhai o beintwyr gorau'r oes: [[Henri de Toulouse-Lautrec]]
Esblygodd symudiadau newydd [[Argraffiadaeth]] (''Impressionism''), [[Art Nouveau]],
===Ffotograffiaeth===
Llinell 49:
===Amgueddfeydd===
Derbyniodd Amgueddfa'r Louvre 9.6 miliwn o ymwelwyr yn 2019, gan ei rhestru fel yr amgueddfa yr ymwelwyd â hi fwyaf yn y byd. Ymhlith ei thrysorau mae'r [[Mona Lisa]] (''La Joconde''), cerflun [[Venus de Milo]] a
== Enwogion ==
Mae pobl nodedig Paris yn cynnwys [[Charles Perrault]].
== Atyniadau ==
| |||