Perthnasedd cyffredinol: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
B Symudodd Adda'r Yw y dudalen Damcaniaeth perthnasedd cyffredinol i Perthnasedd cyffredinol |
|||
Llinell 1:
{{Pethau| fetchwikidata=ALL | suppressfields= }}
[[Delwedd:Einstein1921 by F Schmutzer 4.jpg|bawd|220px|Albert Einstein yn 1921.<br/><math>G_{\mu \nu} + \Lambda g_{\mu \nu}= {8\pi G\over c^4} T_{\mu \nu}</math>]]▼
[[Delwedd:Black Hole Milkyway.jpg|bawd|260px|Darlun gwneud o [[twll du|dwll du]] - golygfa o bellter o 600 cmilometer.]]▼
[[Damcaniaeth]] sy'n ymwneud â [[disgyrchiant]] wedi'i sgwennu gan [[Albert Einstein]] ar [[25 Tachwedd]] [[1915]] ydy'r '''ddamcaniaeth perthnasedd cyffredinol''' (Saesneg: ''General relativity'').<ref>[http://www.aber.ac.uk/en/modules/deptcurrent/?m=MT14010 Prifysgol Aberystwyth].</ref> Mae'n parhau i fod yn berthnasol i [[Ffiseg]] ac yn cael ei ddefnyddio fel y disgrifiad cyfredol, diysgog o ddisgyrchiant mewn ffiseg fodern.
▲[[Delwedd:Einstein1921 by F Schmutzer 4.jpg|bawd|chwith|220px|Albert Einstein yn 1921.<br/><math>G_{\mu \nu} + \Lambda g_{\mu \nu}= {8\pi G\over c^4} T_{\mu \nu}</math>]]
▲[[Delwedd:Black Hole Milkyway.jpg|bawd|chwith|260px|Darlun gwneud o [[twll du|dwll du]] - golygfa o bellter o 600 cmilometer.]]
Mae'n cyffredinoli damcaniaeth arall a sgwennwyd gan Einstein, sef y [[damcaniaeth perthnasedd arbennig|ddamcaniaeth perthnasedd arbennig]] a deddfau [[Isaac Newton]] ar ddisgyrchiant, gan gynnig disgrifiad o ddisgyrchiant fel rhan hanfodol o [[gofod|ofod]] ac [[amser gofodol]]. Dywed fod cromlin amser gofodol yn perthyn yn uniongyrchol i'r pedwar momentwm: [[egni mas]], [[momentwm llinell]], [[mater]] ac [[ymbelydredd]]. Mae'r berthnasedd rhyngddynt yn cael ei ddisgrifio gan hafaliadau Einstein, sef system o ran-hafaliadau gwahaniaethol (''partial differential equations'').<ref>{{Harvnb|Pais|1982|loc=ch. 9 to 15}}, {{Harvnb|Janssen|2005}}; ailgyhoeddwyd llawer o waith Eisnstein yma {{Harvnb|Renn|2007}}; disgrifiad cyffredinol o'r perthnasedd cyffredinol: {{Harvnb|Renn|2005|pp=110ff}}. Erthygl allweddol: {{Harvnb|Einstein|1907}}, cf. {{Harvnb|Pais|1982|loc=ch. 9}}. Hafaliad maes: {{Harvnb|Einstein|1915}}, cf. {{Harvnb|Pais|1982|loc=ch. 11–15}}</ref>
| |||