Brwydr Hexham: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Dim crynodeb golygu
gwybodlen
 
Llinell 1:
{{Pethau| fetchwikidata = ALL}}
[[Delwedd:Columba at Bridei's fort.jpg|bawd|300|StSant Columba]]
Brwydr olaf y brenin Brythonig [[Cadwallon ap Cadfan]] o [[Teyrnas Gwynedd|Wynedd]] oedd '''Brwydr Hexham''' (Saesneg: ''Battle of Heavenfield'') a ymladdwyd yn [[634]]. Lladdwyd Cadwallon gan fyddin [[Oswallt|Oswallt, Brenin Northumbria]] ac yn ôl yr hanesydd [[John Davies]] yn ei lyfr ''Hanes Cymru'', mai'r flwyddyn 634 yn "dynodi diwedd y posibilrwydd o adfer penarglwyddiaeth y [[Brythoniaid]] ym Mhrydain."<ref>John Davies, ''Hanes Cymru'' (Penguin Books, 1990), tudalen 66.</ref>
 
Llinell 7 ⟶ 8:
Symudodd y fyddin Gymreig i ogledd [[Swydd Efrog]]. Angorodd Oswallt ei filwyr ger [[Mur Hadrian|Fur Hadrian]] tua phedair milltir i'r gogledd o [[Hexham]]. Yn ystod y nos (yn ôl y chwedl) ymddangosodd Sant [[Columba]] o flaen Oswallt, mewn breuddwyd, gan broffwydo iddo fuddugoliaeth. Trodd Oswallt ei filwyr i wynebu'r dwyrain, gydag ochrau'r fyddin yn cael eu hamddiffyn gan Brady's Crag yn y gogledd a Mur Hadrian i'r de. Yn ôl Beda, cododd groes a dechreuodd weddio.
 
Ymosododd y Cymry, gan fethu ymosod ar ochrau'r fyddin Sacsonaidd, a dechreuant adael faes y gad i gyfeiriad y de a daliwyd a lladdwyd Cadwallon mewn lle o'r enw '"Nant Denis'" (Saesneg: ‘Brook"Brook of Denis’Denis"), a adnabyddir heddiw fel 'Rowley Burn'. Roedd hon yn fuddugoliaeth bwysig i Oswallt a chredir fod llawer iawn o Gymry wedi'u lladd. Yn ddiweddarach, daethpwyd i alw'r safle yn "Heavenfield" ("Hefenfelth").
 
== Y safle heddiw ==