Wicipedia

Cyngor Sir Gaerfyrddin: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Pori'r hanes yn rhyngweithiol
← Cymharer â'r fersiwn gyntCymharer â'r fersiwn dilynol →
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
GweledolCystrawen wici
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8
Cwmcafit (sgwrs | cyfraniadau)
841 golygiad
Crewyd drwy gyfieithu'r dudalen "Carmarthenshire County Council"
Llinell 1:
{{Infobox legislature|name=Cyngor Sir Gaerfyrddin|committees1=|party5=|election5=|members=|structure1=Carmarthenshire_County Council_2019.svg|structure1_res=250|structure1_alt=Cyngor Sir Gaerfyrddin|political_groups1=; Gweithredol (51)
[[Delwedd:County Hall 1.png|dde|bawd|250px|Neuadd y Sir, [[Caerfyrddin]]]]
:{{nowrap|{{Color box|{{Plaid Cymru/meta/color}}|border=darkgray}} [[Plaid Cymru]] (38)}}
{| class="toccolours" style="border-collapse: collapse; float: right; clear: right; margin: 0 0 1em 1em;" border="1" cellpadding="3" cellspacing="0" width="260"
:{{nowrap|{{Color box|{{Independent (politician)/meta/color}}|border=darkgray}} [[Annibynnwr (gwleidydd)|Grŵp Annibynnol]] (13)}}
|+ <big>'''Cyngor Sir Gaerfyrddin'''</big>
; Gwrthbleidiau (23)
|+ <big>'''Carmarthenshire County Council'''</big>
:{{nowrap|{{Color box|{{Welsh Labour/meta/color}}|border=darkgray}} [[Llafur Cymru]] (17)}}
|-
:{{nowrap|{{Color box|{{Independent (politician)/meta/color}}|border=darkgray}} [[Annibynnwr (gwleidydd)|New Independent Group]] (5)}}
| colspan=2 style="text-align: center; background: white;"|[[Image:WalesCarmarthenshire.png]]
:{{nowrap|{{Color box|{{Independent (politician)/meta/color}}|border=darkgray}} [[Annibynnwr (gwleidydd)|Anymochrol]] (1)}}|joint_committees=|leader5_type=Prif Weithredwr|term_length=5 mlynedd|voting_system1=[[System etholiadol 'y cyntaf i'r felin'|cyntaf i'r felin]]|last_election1=[[Etholiadau lleol gwledydd Prydain 2017|4 Mai 2017]]|next_election1=[[Etholiadau lleol gwledydd Prydain 2022|5 Mai 2022]]|footnotes=|session_room=Carmarthenshire County Hall from across Towy.png|session_res=|session_alt=|leader5=Wendy Walters|election4=|native_name=Carmarthenshire County Council|leader2_type=Arweinydd y Cyngor|house_type=Unsiambraeth|body=|foundation=1 Ebrill 1996|leader1_type=Cadeirydd y Cyngor|leader1=Cyng Eirwyn Williams|party1=[[Plaid Cymru]]|election1=19 Mai 2021|leader2=Cyng Emlyn Dole|party4=[[Llafur Cymru]]|party2=[[Plaid Cymru]]|election2=|leader3_type=Dirprwy Arweinydd|leader3=Cyng Mair Stephens|party3=[[Annibynnwr (gwleidydd)|Annibynnol]]|election3=|leader4_type=Arweinydd yr wrthblaid|leader4=Cyng Robert James|meeting_place=Neuadd y Sir, [[Caerfyrddin]]}}'''Cyngor Sir Caerfyrddin''' yw'r cyngor lleol ar gyfer [[Sir Gaerfyrddin]], [[Cymru]], sy'n darparu ystod o wasanaethau o dan reolaeth cynghorwyr sir etholedig sy'n cynnwys addysg, cynllunio, trafnidiaeth, gwasanaethau cymdeithasol a diogelwch y cyhoedd. Mae'r cyngor yn un o ddau ar hugain o awdurdodau unedol a ddaeth i fodolaeth ar 1 Ebrill 1996 o dan ddarpariaethau [[Deddf Llywodraeth Leol (Cymru) 1994]] . Cymerodd drosodd swyddogaethau llywodraeth leol a ddarparwyd yn flaenorol gan [[Cyngor Dosbarth Caerfyrddin]], [[Cyngor Bwrdeistref Dinefwr]], [[Cyngor Bwrdeistref Llanelli|Cynghor Bwrdeistref Llanelli]] ac ardal Sir Gaerfyrddin o'r hyn a oedd yn [[Cyngor Sir Dyfed|Gyngor Sir Dyfed]].
|-.
| colspan=2 style="background: #f0f0f0; font-weight: bolder;"|Daearyddiaeth
|-
! style="font-weight: normal;" | '''[[Arwynebedd]]'''<br />- Cyfan<br />- % Dŵr
|[[Rhestr prif ardaloedd Cymru yn ôl ardal|Lle 3]]<br />2,395&nbsp;km²<br />? %
|-
!Pencadlys gweinyddiaeth
|[[Caerfyrddin]]
|-
! Tref fwyaf
| [[Llanelli]]
|-
! [[ISO 3166-2:GB|ISO 3166-2]]
| GB-CMN
|-
![[System godio ONS|Cod ONS]]
| 00NU
|-
| colspan=2 style="background: #f0f0f0; font-weight: bolder;"|Demograffiaeth
|-
! style="font-weight: normal;" | '''[[Poblogaeth]]''':<br />- Cyfan (blwyddyn treth 2007)<br />- [[Dwysedd]]<br />&nbsp;
|[[Rhestr prif ardaloedd Cymru yn ôl poblogaeth|Lle 4]]<br />179,500<br />[[Rhestr prif ardaloedd Cymru yn ôl dwysedd|Lle 18]]<br />75 / km²
|-
!Ethnigrwydd
|99.4% Gwyn.
|-
!Arwyddair
|''Yn gwella'n ffordd o fyw a gweithio'' (ers 2004)
|-
! style="font-weight: normal;" | '''[[Cymraeg]]'''<br />- Unrhyw sgiliau
|[[Rhestr Siroedd a Dinasoedd Cymru yn ôl y canran o siaradwyr Cymraeg|Lle 3]] allan o 22.<br />63.6%
|-
| colspan=2 style="background: #f0f0f0; font-weight: bolder;"|Gwleidyddiaeth
|-
|colspan="2" align=center|[[Image:Carmarthenshire-arms.png|150px|Arfbais Cyngor Sir Gaerfyrddin]]<br>Cyngor Sir Gaerfyrddin<br>http://www.carmarthenshire.gov.uk/
|-
!Rheolaeth
|Does dim rheolaeth gyffredinol, ond clymblaid [[Annibynnwr (gwleidydd)|annibynnol]]
|-
! [[Rhestr aelodau seneddol yn etholiad cyffredinol y Deyrnas Unedig, 2005|AauS]]
|
*[[Nick Ainger]]
*[[Nia Griffith]]
*[[Jonathan Edwards]]
|-
![[Aelod Cynulliad|AauC]]
|
*[[Angela Burns]] ([[Y Blaid Geidwadol (DU)|Cei]])<br>(G. Caerfyrddin a D. Sir Benfro)
*[[Keith Davies]] ([[Llafur Cymru|Llafur]])<br>(Llanelli)
*[[Rhodri Glyn Thomas]] (Plaid)<br>(Dwyrain Caerfyrddin a Dinefwr)
|-
! [[Aelod Senedd Ewrop|AauSE]]
| [[Etholiad Senedd Ewrop, 2004 (Y Deyrnas Unedig)#Cymru.2CLloegr a'r Alban|Cymru]]
|}
'''Cyngor Sir Gaerfyrddin''' (ac yn hanesyddol heb dreigliad: 'Cyngor Sir Caerfyrddin') neu '''Gyngor Sir Gâr''' yw'r awdurdod lleol sy'n gweinyddu [[Sir Gaerfyrddin]], [[Cymru]]. Daeth i fodolaeth yn sgil Deddf Llywodraeth Leol Cymru (1996), a gyflwynwyd gan lywodraeth Geidwadol [[John Major]]. Ers 1 Ebrill, 1996 Cyngor Sir Gaerfyrddin sydd wedi gwasanaethu poblogaeth ardaloedd blaenorol [[Cyngor Dosbarth Caerfyrddin]], [[Cyngor Bwrdeistref Dinefwr]] a [[Cyngor Bwrdeistref Llanelli|Chyngor Bwrdeistref Llanelli]] a oedd dan arweinyddiaeth goruwch [[Cyngor Sir Dyfed]]. Mae gan y cyngor saith adran weinyddol, sef, Adran Addysg a Gwasanaethau Plant, Adran Gwasanaethau Technegol, Adran Datblygu'r Economi, Adran Tai a Gofal Cymdeithasol, Adran Adnoddau ac Adran y Prif Weithredwr.
 
Mae'r cyngor wedi'i leoli yn Neuadd y Sir yng [[Caerfyrddin|Nghaerfyrddin]].
{| class="wikitable"
!Blwyddyn !! [[Plaid Cymru]] !! [[Annibynnwr (gwleidydd)|Annibynnol]] !! [[Y Blaid Lafur]]!! [[Pobl Gyntaf]] !! [[Democratiaid Rhyddfrydol]] !! [[Gwir annibynnol]]
|-
|2008|| 30 || 30 || 11 || 0 || 1 || 2
|-
|2012|| 31 || 28 || 11 || 2 || 1 || 1
|-
|}
 
== Gweler HefydRhagflaenydd ==
Dyma'r ail gorff o'r enw hwn; ffurfiwyd Cyngor Sir blaenorol ar 1 Ebrill 1889 gan Ddeddf Llywodraeth Leol 1888 ac fe'i diddymwyd ar 31 Mawrth 1974 gan [[Deddf Llywodraeth Leol 1972|Ddeddf Llywodraeth Leol 1972]].
* [http://www.carmarthenshire.gov.uk/Cymraeg/Pages/Home.aspx Gwefan Cyngor Sir Gaerfyrddin] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110615062900/http://www.carmarthenshire.gov.uk/Cymraeg/Pages/Home.aspx |date=2011-06-15 }}
* [[Cymdeithas Llywodraeth Leol Cymru]]
 
Cynhaliwyd yr etholiad cyntaf i'r cyngor gwreiddiol ym mis Ionawr 1889 ac enillodd y [[Plaid Ryddfrydol (DU)|Rhyddfrydwyr]] fwyafrif y seddi.<ref>{{Cite web|title=County Council.{{!}}1889-02-01{{!}}The Carmarthen Journal and South Wales Weekly Advertiser - Welsh Newspapers|url=https://newspapers.library.wales/view/3760714/3760716/15|website=newspapers.library.wales|access-date=2021-07-16|language=en}}</ref> Parhaodd y patrwm hwn tan y 1920au ac o'r adeg honno roedd yr Annibynwyr yn dal y mwyafrif o seddi gwledig tra bod y [[Y Blaid Lafur (DU)|Blaid Lafur]] yn dominyddu rhan ddiwydiannol y sir.
{{eginyn Sir Gaerfyrddin}}
 
== Trefniant ==
[[Categori:Awdurdodau lleol Cymru|Sir Gaerfyrddin]]
Mae'r awdurdod wedi mabwysiadu'r system Gabinet o redeg y sir, ac rhwng 2004 a 2015 cafodd ei rhedeg gan y grwpiau Annibynwyr a Llafur.
 
Ymddiswyddodd Kevin Madge fel arweinydd y Cyngor ym mis Mai 2015 ar ôl colli arweinyddiaeth y grŵp Llafur.<ref>{{Cite news|title=Kevin Madge wedi'i ddisodli fel arweinydd Cyngor Sir Gâr|url=https://www.bbc.com/cymrufyw/32699230|work=BBC Cymru Fyw|date=2015-05-11|access-date=2021-07-16|language=cy}}</ref> Dau ddiwrnod yn ddiweddarach cyhoeddwyd y byddai Plaid Cymru yn ffurfio clymblaid newydd gyda'r Annibynwyr.<ref>{{Cite web|title=Bwrdd gweithredol newydd Cyngor Sir Gâr|url=https://golwg.360.cymru/newyddion/cymru/187560-bwrdd-gweithredol-newydd-cyngor-sir-gar|website=Golwg360|date=2015-05-21|access-date=2021-07-16|language=cy}}</ref> Arweinydd presennol y Cyngor yw'r Cynghorydd Emlyn Dole (Plaid Cyrmu).<ref>{{Cite web|title=Manylion y Pwyllgor - Bwrdd Gweithredol|url=https://democratiaeth.sirgar.llyw.cymru/mgCommitteeDetails.aspx?ID=131|website=democratiaeth.sirgar.llyw.cymru|date=2021-07-16|access-date=2021-07-16|language=}}</ref>
 
Yn 2019, cyhoeddodd Mark James ei fwriad i ymddeol fel Prif Weithredwr y Cyngor ar ôl 17 mlynedd yn y swydd. Daeth ei ymddeoliad ar ôl amser dadleuol yn ei swydd gydag achos enllib yn erbyn blogiwr yn ogystal â ffrae dros daliadau pensiwn yn glwm iddo.<ref>{{Cite news|title=Prif weithredwr Cyngor Sir Gâr, Mark James i ymddeol|url=https://www.bbc.com/cymrufyw/46824392|work=BBC Cymru Fyw|date=2019-01-10|access-date=2021-07-16|language=cy}}</ref> Cymerodd Wendy Walters yr awenau fel Prif Weithredwr ym mis Mehefin 2019.<ref />
 
== Cyfansoddiad cyfredol ==
Cynhelir etholiadau bob pedair blynedd. Cynhaliwyd yr etholiad diwethaf ar 4 Mai 2017.
 
=== Canlyniadau hanesyddol ===
 
* Yn cynnwys ymgeiswyr a etholwyd dros Lafur Annibynnol a/neu'r Gymdeithas Drethdalwyr.
 
== Wardiau etholiadol ==
[[File:Numbered-carmarthenshire-ward-map2.png|chwith|bawd|500x500px| Map wardiau etholiadol Sir Gaerfyrddin]]
 
== Cyfeiriadau ==
 
 
== Dolenni allanol ==
 
* [http://www.carmarthenshire.gov.wales/ Gwefan Cyngor Sir Caerfyrddin]
[[Categori:Awdurdodau lleol Cymru]]
[[Categori:Sir Gaerfyrddin]]
Wedi dod o "https://cy.wikipedia.org/wiki/Cyngor_Sir_Gaerfyrddin"