[[Delwedd:Usenet servers and clients.svg|bawd|Diagram o weinyddion a chleientiaid Usenet. Mae'r dotiau glas, gwyrdd a choch ar y gweinyddion yn cynrychioli grwpiau mae nhw'n gario. Mae'r saethau rhwng gweinyddion yn dangos cyfnewid grwpiau newyddion (porthiannau). Mae'r saethau rhwng cleientiaid a'r gweinyddion yn dangos fod defnyddwyr wedi eu tanysgrifio i grwpiau penodol ac yn darllen neu ddanfon erthyglau.]]
System drafodaeth wasgaredig fyd-eang drwy gyfrifiaduron yw '''Usenet''' ({{IPAc-en|ˈ|j|uː|z|ˌ|n|ɛ|t}}). Fe'i ddatblygwyddatblygwyd o bensaerniaethbensaernïaeth rhwydwaith cyffredinol deialu-fyny UUCP. Lluniwyd y syniad gan Tom Truscott a Jim Ellis yn 1979, ac fe'i sefydlwyd yn 1980.<ref name="Lueg">''From Usenet to CoWebs: interacting with social information spaces'', Christopher Lueg, Danyel Fisher, Springer (2003), {{ISBN|1-85233-532-7}}, {{ISBN|978-1-85233-532-8}}</ref>
Mae defnyddwyr yn darllen a phostio negeseuon (gelwida elwir yn ''erthyglau''), a gyda'i gilydd gelwir yn ''newyddion'') imewn un neu fwy o gategorïau neu grwpiau newyddion. Mae Usenet yn ymdebygu i system bwrdd bwletin (BBS) mewn sawl agwedd ac yn un o rhagflaenwyr y fforymau rhyngrwyd a ddefnyddir yn helaeth heddiw. Mae'rTrefnir y trafodaethau yn cael ei trefnu mewn edefau, fel gyda fforymau gwe a BBS, er fodbod y negeseuon eu hunain yn cael eu storio yn dilyniannolddilyniannol ar y gweinydd. Mae'r enw yn deillio o'r term "users network".<ref>[http://jargon-file.org/archive/jargon-4.4.7.dos.txt The jargon file v4.4.7], Jargon File Archive.</ref><ref>[http://www.columbia.edu/~hauben/book/ch106.x03 Chapter 3 - The Social Forces Behind The Development of Usenet], Netizens Netbook by Ronda Hauben and Michael Hauben.</ref>
Un gwahaniaeth sylfaenol rhwng BBS neu fforwm gwe a Usenet yw absenoldeb gweinydd canolog a rheolwr ymroddedig. Mae Usenet wedi ei wasgaru rhwng casgliad mawr o weinyddion sy'n storio a phasio negeseuon ymlaen rhwng ei gilydd yngan defnyddioddefnyddio porthiannau newyddion. Nid oes un gweinydd canolog sydd yn rheoli'r system, a gall unrhyw weinyddionweinydd ymuno neu adael y system. Gall ddefnyddwyrdefnyddwyr unigol bostio a darllen negeseuon drwy weinydd lleol a weithredir gan eu darparwr rhyngrwyd, prifysgol, cyflogwr, darparwr masnachol neu eigan eu gweinydd ei hun.
Mae gan Usenet bwysigrwydd diwylliannol o bwys yn y byd rhwydweithio, am ei fod yn gyfrifol am, neu wedi poblogeiddio nifer o syniadaugysyniadau a thermau felmegis "FAQ", "fflamio", a "spam" neu wedi poblogeiddio y termau hyn.<ref>{{cite web|url=http://www.newsdemon.com/usenet_term_spam.php| title=USENET Newsgroup Terms – SPAM |archiveurl=https://archive.is/20120915/http://www.newsdemon.com/usenet_term_spam.php |archivedate=2012-09-15 |deadurl=no}}</ref>
