Gwyddor Seinegol Ryngwladol: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Llusiduonbach (sgwrs | cyfraniadau)
Llusiduonbach (sgwrs | cyfraniadau)
Llinell 52:
 
Yn ogystal â'r llythrennau eu hunain, mae amrywiaeth o symbolau eilaidd i gynorthwyo wrth drawsgrifio. Gellir cyfuno [[Marc diacritig|marciau diacritig]] â llythrennau'r WSR er mwyn trawsgrifio gwerthoedd [[Seineg|seinegol]] addasedig neu [[Cynaniad eilaidd|gynaniadau eilaidd]]. Hefyd, ceir symbolau i'w defyddio am [[Mydryddiaeth (ieithyddiaeth)|nodweddion uwchsegmentol]] megis [[Pwyslais (ieithyddiaeth)|pwyslais]] a [[Tôn (iaith)|thôn]].
 
 
=== Cromfachau ac amffinyddion trawsgrifio ===
Dau brif fath o [[Cromfach|gromfachau]] sy'n cael eu defnyddio i amffinio trawsgrifiadau yn yr WSR:
Llinell 80 ⟶ 78:
|Dynodau cromfachau dwbl sain anhysbys,<ref name="IPA176" /> megis ⸨2σ⸩, sef dwy sillaf glywadwy sy'n aneglur oherwydd sain arall. Mae'r estyniadau yn defnyddio cromfachau dwbl am sŵn arall (fel curo drws), ond dywed llawlyfr yr WSR yn fod y ddau arfer hwn yr un peth.<ref>IPA (1999) ''Handbook'', p 176, 192</ref>
|}
 
=== Ffurfiau rhedol ===
Mae gan lythrennau'r WSR ffurfiau rhedol i'w defnyddio mewn llawysgrifau ac wrth ysgrifennau nodiadau maes, ond mae llawlyfr y Gymdeithas Seinegol Ryngwladol o 1999 yn argymell peidio â'u defnyddio gan fod yr WSR redol yn "anos i'r rhan fwyaf o bobl ei dehongli".{{sfn|International Phonetic Association|1999|p=31}}
 
=== Y llythyren g ===
[[File:LowercaseG.svg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:LowercaseG.svg|de|bawd|236x236px|Mae amrywiadau typograffig yn cynnwys ''g'' "ddwylawr" ac "unllawr".]]
Yng nghyfnod cynnar yr wyddor, roedd amrywiadau gwahnol ''g'', ⟨ɡ⟩ â chynffon agored ([[File:Opentail_g.svg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Opentail_g.svg|14x14px]]) ac ⟨g⟩ â chynffon ddolennog ([[File:Looptail_g.svg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Looptail_g.svg|12x12px]]), yn cyrychioli gwerthoedd gwahanol, ond erbyn hyn fe'u hystyrir i fod yr un. Mae ⟨ɡ⟩ agored yn cyrychioli ffrwydrolyn felar leisiol erioed, tra bo ddolennog yn wahanol i ⟨ɡ⟩ drwy gynrychioli ffrithiolyn felar leisiol rhwng 1895 ac 1900.<ref>{{cite journal|author=Association phonétique internationale|date=January 1895|title=vɔt syr l alfabɛ|trans-title=Votes sur l'alphabet|journal=Le Maître Phonétique|volume=10|issue=1|pages=16–17|jstor=44707535}}</ref><ref>{{cite journal|author=Association phonétique internationale|date=February–March 1900a|title=akt ɔfisjɛl|trans-title=Acte officiel|journal=Le Maître Phonétique|volume=15|issue=2/3|page=20|jstor=44701257}}</ref> Yn nes ymlaen, ⟨ǥ⟩ oedd yn cyrychioli'r ffrithiolyn tan 1931 pan ddisodlwyd hi gan ⟨ɣ⟩.<ref>{{cite journal|author=Association phonétique internationale|date=July–September 1931|title=desizjɔ̃ ofisjɛl|trans-title=Décisions officielles|journal=Le Maître Phonétique|issue=35|pages=40–42|jstor=44704452}}</ref>
 
Yn 1948, cydnabu Cyngor y Gymdeithas a ⟨[[File:Looptail_g.svg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Looptail_g.svg|12x12px]]⟩ yn arywiadau typograffig cyfwerth<ref>{{cite journal|last=Jones|first=Daniel|date=July–December 1948|title=desizjɔ̃ ofisjɛl|trans-title=Décisions officielles|journal=Le Maître Phonétique|issue=90|pages=28–30|jstor=44705217}}</ref> a ailadroddwyd y penderfyniad hwn yn 1993.<ref>{{cite journal|author=International Phonetic Association|year=1993|title=Council actions on revisions of the IPA|journal=Journal of the International Phonetic Association|volume=23|issue=1|pages=32–34|doi=10.1017/S002510030000476X}}</ref> Er bod ''Egwyddorion y Gymdeithas Seinegol Ryngwladol'' yn argymell ⟨[[File:Looptail_g.svg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Looptail_g.svg|12x12px]]⟩ am ffrwydrolyn felar a ⟨ɡ⟩ am un wedi'i blaenu pan oedd yn well gwahaniaethu rhwng y ddwy, megis yn [[Rwseg]],<ref>{{cite book|author=International Phonetic Association|year=1949|title=The Principles of the International Phonetic Association|publisher=Department of Phonetics, University College, London|jstor=i40200179|at=Supplement to ''Le Maître Phonétique'' 91, January–June 1949|postscript=. Reprinted in ''Journal of the International Phonetic Association'' 40 (3), December 2010, pp.&nbsp;299–358, {{doi|10.1017/S0025100311000089}}.}}</ref> ni chydiodd yr egwyddor.<ref>{{cite web|last=Wells|first=John C.|date=6 November 2006|url=http://www.phon.ucl.ac.uk/home/wells/blog0611a.htm|title=Scenes from IPA history|work=John Wells's phonetic blog|publisher=Department of Phonetics and Linguistics, University College London}}</ref> Cefnodd ''Llawlyfr y Gymdeithas Seinegol Ryngwladol'' ar yr argymhelliad hwn a chydnabod mai amrywiadau dilys oedd y ddau siâp.{{sfnp|International Phonetic Association|1999|p=19}}
 
== Yr wyddor ==