Gwyddor Seinegol Ryngwladol: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Dim crynodeb golygu |
|||
Llinell 115:
Ceir graddfa lle mae trawsgrifiad tra chywir ar y naill ben a thrawsgrifiad sydd yn anwybyddu llawer iawn o fanylion ar y llall. Bydd trawsgrifiadau seinegol llai manwl yn dangos y manylion sydd yn hawdd eu clywed, neu sydd yn berthnasol i'r drafodaeth, ac efallai na fyddant yn wahanol iawn i drawsgrifiadau ffonemig. Er hynny, nid ydynt yn honni bod y gwahaniaethau a drawsgrifir yn angenrheidiol o ystyrlon yn yr iaith. Er enghraifft, gellir trawsgrifio'r gair Cymraeg ''dôl'' yn [doːl] i ddisgrifio sawl ynganiad. Byddai trawsgrifiad mwy manwl wedyn yn canolbwyntio ar fanylion unigol neu dafodieithiol, megis [d̪̥oːlˠ] yng ngogledd-ddwyrain Cymru, [d̪̥ɔːlˠ] yn y gogledd-orllewin o'r gogledd-orllewin neu [doːᵊl] mewn rhannau o'r de.
[[Delwedd:RPGA_international.svg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:RPGA_international.svg|bawd|200x200px|Phonetic transcriptions of the word ''international'' in two [[:en:English_dialect|English dialects]]]]
Arferir rhoi trawsgrifiadau ffonemig, sy'n dangos seiniau cysyniadol sy'n cyfateb i seiniau llafar, mewn slaesau (/ /) ac maent yn tueddu i ddefnyddio llythrennau symlach â llai o farciau diacritig. Gall dewis y llythrennau adlewyrchu honiadau damcaniaethol ar sut mae siaradwyr yn cysyniadu seiniau fel ffonemau neu gallant fod yn fwy cyfleus wrth eu teiposod. Nid oes gan lythrennau rhwng slaesau werthoedd seiniol absoliwt. Er enghraifft, yn Gymraeg, gellid trawsgifrio naill ai llafariad ''pìn'' neu lafariad ''pin'' ag{{IPA|/i/}}, so that ''pick'', ''peak'' would be transcribed as{{IPA|/ˈpin, ˈpiːn/}} neu'n {{IPA|/ˈpɪn, ˈpin/}}ac nid yw'r naill na'r llall union yr un peth â llafariad ''pin'' [[Rwmaneg]], a fyddai'n cael ei drawsgrifio'n{{IPA|/pin/}}. Mewn cyferbyniad, byddai trawsgrifiad seinegol manwl o ''pìn'', ''pin'' y Gymraeg a ''pin'' Rwmaneg fel a ganlyn: {{IPA|[pʰɪn]}},{{IPA|[pʰiːn]}},{{IPA|[pin]}}.
=== Ieithyddion ===
Llinell 131 ⟶ 121:
Mae'r WSR boblogaidd ymhlith ieithyddion er mwyn trawsgrifio. Er hynny, mae rhai o ieithyddion America yn defnyddio cymysgedd o nodiant seinegol Americanyddol ac mae rhai yn defnyddio symbolau ansafonol oherwydd gwahanol resymau.<ref name="thomason2">{{cite web|url=http://itre.cis.upenn.edu/~myl/languagelog/archives/005287.html|title=Why I Don't Love the International Phonetic Alphabet|author=Sally Thomason|date=2 January 2008|work=Language Log}}</ref> Anogir awduron sy'n defnyddio nodiant ansafonol i gynnwys siart neu esboniad arall o'u dewisiadau, sydd yn arfer da yn gyffredinol, gan fod ieithyddion yn wahanol yn y ffordd y maent yn deall union ystyr symbolau'r WSR a bod arferion cyffredin yn newid dros amser.
=== Dysgu ieithoedd ===
Mae rhai o gyrsiau dysgu iaith yn defnyddio'r WSR i ddysgu ynganu. Er enghraifft, yn [[Rwsia]] (ac yn yr Undeb Sofietaidd gynt) ac ar dir mawr [[Tsieina]], mae llyfrau cyrsiau i blant<ref>For example, the English school textbooks by I. N. Vereshagina, K. A. Bondarenko and T. A. Pritykina.</ref> ac oedolion<ref>For example, "Le Français à la portée de tous" by K. K. Parchevsky and E. B. Roisenblit (1995) and "English Through Eye and Ear" by L.V. Bankevich (1975).</ref> sy'n astudio Saesneg a Ffrangeg yn defnyddio'r wyddor yn gyson. Mae athrawon a chwrslyfrau Saesneg yn [[Taiwan|Nhaiwan]] yn tueddu i ddefnyddio system [[Kenyon a Knott]], amrywiad typograffyddol sydd ychydig yn wahanol i'r WSR
== Yr wyddor ==
| |||