Gwyddor Seinegol Ryngwladol: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Llinell 15:
Ers creu'r Wyddor, mae wedi cael ei diwygio nifer o weithiau. Ar ôl y diwygiadau ac ehangiadau o'r 1890au hyd y 194au, ni newidiodd yr WSR lawer nes [[Cytunteb Kiel|Gytunteb Kiel]] yn 1989. Cafwyd diwygiad bychan yn 1993 pan ychwanegwydd pedair llythyren i gynrychioli llafariaid canoledig-ganolog<ref name="world">{{Cite book|last=MacMahon|first=Michael K. C.|chapter=Phonetic Notation|editor=P. T. Daniels|editor2=W. Bright|title=The World's Writing Systems|pages=[https://archive.org/details/isbn_9780195079937/page/821 821–846]|publisher=[[Oxford University Press]]|year=1996|location=New York|isbn=0-19-507993-0|url=https://archive.org/details/isbn_9780195079937/page/821}}</ref> a thynnwyd llythrennau'r mewnffrwydrolion di-lais.<ref name="Pullum">Pullum and Ladusaw, ''Phonetic Symbol Guide'', pp. 152, 209</ref> Diwygiwyd yr wyddor ddiwethaf fis Mai 2005 drwy ychwanegol llythyren am fflap gwefus-ddeintiol.<ref>{{cite web|last=Nicolaidis|first=Katerina|title=Approval of New IPA Sound: The Labiodental Flap|url=http://www2.arts.gla.ac.uk/IPA/flap.htm|date=September 2005|publisher=International Phonetic Association|access-date=17 September 2006|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20060902212308/http://www.arts.gla.ac.uk/ipa/flap.htm|archive-date=2 September 2006}}</ref> Yn ogystal ag ychwanegu a thynnu symbolau, ailenwi symbolau a chategorïau a newid ffurfdeipiau fu'r prif newidiadau eraill.<ref name="world" />
Crëwyd [[estyniadau'r Wyddor Seinegol Ryngwladol]] ar gyfer patholeg iaith yn 1990 ac fe'u derbyniwyd yn swyddogl gan [[Cymdeithas Seineg ac Ieithyddiaeth Glinigol Ryngwladol|Gymdeithas Seineg ac Ieithyddiaeth Glinigol Ryngwladol]] yn 1994.<ref>International Phonetic Association, ''Handbook'', p. 186</ref>
Llinell 23 ⟶ 21:
Darparu un llythyren am bob sain wahanol ([[Segment (ieithyddiaeth)|segment lleferydd]]) yw nod gyffredinol yr Wyddor Seinegol Ryngwladol<ref>"From its earliest days [...] the International Phonetic Association has aimed to provide 'a separate sign for each distinctive sound; that is, for each sound which, being used instead of another, in the same language, can change the meaning of a word'." (International Phonetic Association, ''Handbook'', p. 27)</ref>, a olyga:
* Nad yw'n defnyddio [[Amlgraff|cyfuniad o lythrennau]] i gynrychioli seiniau unigol fel arfer, fel y mae ⟨ch⟩, ⟨dd⟩ ac ⟨ng⟩ yn ei gwneud yn y [[Gymraeg]], ac nad yw'n defnyddio llythrennau unigol i gynrychioli sawl sain fel y mae ⟨i⟩ yn cynrychioli {{IPA|/ɪ/}}
* Nad oes llythrennau y mae eu sain yn dibynnu ar y cyd-destun megis ⟨c⟩ ac ⟨g⟩ a'u hynganiadau "caled" a "meddal" gwahanol mewn sawl iaith Ewropeaidd;
* Nad oes llythrennau gwahanol am ddwy sain os na wyddys fod unrhyw iaith yn gwahaniaethu rhyngddynt, arfer o'r enw "detholusrwydd".<ref name="world3">{{Cite book|last=MacMahon|first=Michael K. C.|chapter=Phonetic Notation|editor=P. T. Daniels|editor2=W. Bright|title=The World's Writing Systems|pages=[https://archive.org/details/isbn_9780195079937/page/821 821–846]|publisher=[[Oxford University Press]]|year=1996|location=New York|isbn=0-19-507993-0|url=https://archive.org/details/isbn_9780195079937/page/821}}</ref><ref group="note">Er enghraifft, dau fath o gynaniad yw fflapiau a thapiau, ond gan na ddargafuwyd, hyn yn hyd, fod unrhyw iaith yn gwahaniaethu rhwng, er enghraifft, fflap gorfannol a thap gorfannol, nid yw'r Wyddor Seinegol Ryngwladol yn darparu llythrennau gwahnol i'r seiniau hyn. Yn lle hynny,
Cynllunir yr wyddor i drawsgrifio seiniau ([[Ffôn (seineg)|ffonau]]), nid [[Ffonem|ffonemau]], ond fe'i defnyddir i drawsgrifio yn ffonemig hefyd. Tynnwyd ambell lythyren nad oedd yn cynrycholi seiniau penodol (megis ⟨ˇ⟩ am dôn "gyfansawdd" [[Swedeg]] a [[Norwyeg]] a ⟨ƞ⟩ am drwynolyn moräig [[Japaneg]]), er bod un yn parhau, sef ⟨ɧ⟩ am sain ⟨sj⟩ y Swedeg. Pan gaiff yr WSR ei defnyddio i drawgrifio yn ffonemig, gall y gyfatebiaeth rhwng y llythrennau a'r seiniau fod yn eithaf llac, er enghraifft, defyddir ⟨c⟩ a ⟨ɟ⟩ yn llawlyfr yr Wyddor Seinegol Ryngwladol am {{IPA|/t͡ʃ/}} and {{IPA|/d͡ʒ/}}.
| |||