Wicipedia

Sawdi Arabia: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Pori'r hanes yn rhyngweithiol
← Cymharer â'r fersiwn gyntCymharer â'r fersiwn dilynol →
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
GweledolCystrawen wici
BDim crynodeb golygu
Llinell 1:
{{Gwybodlen lle| gwlad={{banergwlad|Sawdi Arabia}}}}
 
[[Gwlad]] fawr ar orynys [[Arabia]] yn ne-orllewin [[Asia]] yw '''Teyrnas Sawdi Arabia''' neu '''Sawdi Arabia''' (hefyd: ''Saudi Arabia'''; Arabeg: '''المملكة العربية السعودية'''; sef ''Al Mamlaka al ʻArabiyya as Suʻūdiyya''). Hi yw'r wlad Arabaidd fwyaf yng [[De-orllewin Asia|Ngorllewin Asia]] gydag oddeutu {{convert|2150000|km2|sqmi|abbr=on}} a'r ail wlad Arabaidd fwyaf, yn dilyn [[Algeria]]. Y gwledydd cyfagos yw [[Irac]] a [[Ciwait]] i'r gogledd-ddwyrain, [[Gwlad Iorddonen]] i'r gogledd-orllewin, [[Oman]], [[Qatar]] a'r [[Emiradau Arabaidd Unedig]] i'r dwyrain a [[Iemen]] i'r de-orllewin. Mae gan SaudiSawdi arfordir ar lan [[Y Môr Coch]] i'r gorllewin a [[Gwlff Persia]] i'r dwyrain. [[Anialwch]] yw'r rhan fwyaf o ganolbarth y wlad. [[Riyadh]] yw'r brifddinas. Mae ei phoblogaeth oddeutu 28.7 million, gyda 8 miliwn o'r rheiny o'r tu allan i'r wlad.<ref>[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/sa.html Gwefan Saesneg CIA World Factbook]</ref><ref>[http://www.bbc.com/news/world-middle-east-14703476 Saudi Arabia profile]</ref><ref>{{cite web|author=|url=http://gulfbusiness.com/2014/03/saudi-arabia-launches-new-housing-scheme-ease-shortage/#.U7vqcPmSxfA|title=Saudi Arabia Launches New Housing Scheme To Ease Shortage}}</ref><ref name=demo>{{cite web|url=http://gulf2000.columbia.edu/images/maps/GulfReligionGeneral_lg.png|title=Demography of Religion in the Gulf|publisher=[[Mehrdad Izady]]|year=2013}}</ref>
 
Cyn i [[Ibn Saud]] uno'r wlad yn 1932 roedd pedair ardal: [[Hejaz]], [[Najd]] a rhannau o Ddwyrain Arabia ([[Al-Hasa]]) a [[De Arabia]] (ardal 'Asir).<ref>{{cite book|author=[[Madawi Al-Rasheed]]|title=''A Most Masculine State: Gender, Politics and Religion in Saudi Arabia''|url=http://books.google.fr/books?id=JmafWmVNJAAC&pg=PA65&dq|year=2013|page=65}}</ref> Llwyddodd i wneud hyn drwy gyfres o ymosodiadau milwrol gan gychwyn yn 1902 pan gymerodd [[Riyadh]] drwy rym milwrol; Riyadh oedd hen ddinas ei hynafiaid - sef y teulu'r Saud. Brenhiniaeth absoliwt yw'r wlad ers hynny, wedi'i llywodraethu gydag [[Islamiaeth]] yn ganllaw gadarn a dylanwad y [[Wahhabi]].<ref>Focus on Islamic Issues&nbsp;– Tud 23, Cofie D. Malbouisson&nbsp;– 2007</ref> Gelwir Sawdi Arabia weithiau'n "Wlad y Ddau Fosg", sef [[Al-Masjid al-Haram]] (yn [[Mecca]]), a [[Al-Masjid an-Nabawi]] (ym [[Medina]]), y ddau le mwyaf cysegredig yn Islam.
Llinell 9:
Fodd bynnag, mae'r wladwriaeth wedi denu beirniadaeth am amryw o resymau, gan gynnwys ei rôl yn Rhyfel Cartref Yemeni, [[Terfysgaeth a noddir gan wladwriaethau|nawdd honedig i derfysgaeth Islamaidd]] a'i record hawliau dynol gwael, sy'n cynnwys defnydd gormodol a rhagfarnllyd o'r gosb eithaf, methu mabwysiadu mesurau digonol yn erbyn masnachu pobl, gwahaniaethu yn erbyn lleiafrifoedd ac anffyddwyr crefyddol, a gwrthsemitiaeth, a'i ddehongliad caeth o gyfraith Shari'a.<ref>{{Cite web|title=The death penalty in Saudi Arabia: Facts and Figure|url=https://www.amnesty.org/en/latest/news/2015/08/the-death-penalty-in-saudi-arabia-facts-and-figures/|website=Amnesty International|date=25 August 2015|access-date=4 January 2016}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.hrw.org/news/2017/09/26/saudi-arabia-official-hate-speech-targets-minorities|title=Saudi Arabia: Official Hate Speech Targets Minorities|date=26 September 2017|website=Human Rights Watch|access-date=31 March 2019}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.secularism.org.uk/news/2018/10/saudi-arabia-is-worst-country-to-be-an-atheist-report-says|title=Saudi Arabia is worst country to be an atheist, report says|date=29 October 2018|website=National Secular Society|access-date=31 March 2019}}</ref>
 
Mae SaudiSawdi Arabia yn cael ei ystyried yn bŵer rhanbarthol a chanolig.<ref name="The United States and the Great Powers">{{Cite book|first=Barry|last=Buzan|title=The United States and the Great Powers|publisher=Polity Press|year=2004|location=Cambridge|page=71|isbn=978-0-7456-3375-6}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.middleeastmonitor.com/articles/middle-east/8207-the-erosion-of-saudi-arabias-image-among-its-neighbours|title=The erosion of Saudi Arabia's image among its neighbours|publisher=Middleeastmonitor.com|date=7 November 2013|archivedate=9 November 2013|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131109115032/https://www.middleeastmonitor.com/articles/middle-east/8207-the-erosion-of-saudi-arabias-image-among-its-neighbours}}</ref> Economi SaudiSawdi yw'r fwyaf yn y Dwyrain Canol a'r ddeunawfed fwyaf yn y byd.<ref>{{Cite web|title=United Nations Statistics Division - National Accounts|url=https://unstats.un.org/unsd/snaama/Basic}}</ref> Mae gan y wlad hefyd un o boblogaethau ieuengaf y byd, gyda thua 50% o'i phoblogaeth o 34.2 miliwn o dan 25 oed.<ref>{{Cite web|url=http://investsaudi.sa/en/node-1140/|title=Why Saudi Arabia|website=Invest Saudi|access-date=17 February 2019}}</ref> Yn ogystal â bod yn aelod o Gyngor Cydweithrediad y Gwlff, mae Saudi Arabia yn aelod gweithgar a sefydlol o'r [[Y Cenhedloedd Unedig|Cenhedloedd Unedig]], [[Sefydliad dros Gydweithio Islamaidd|Sefydliad Cydweithrediad Islamaidd]], [[Y Cynghrair Arabaidd|Cynghrair Arabaidd]], ac [[OPEC]].
 
== Geirdarddiad ==
Wedi dod o "https://cy.wikipedia.org/wiki/Sawdi_Arabia"