Bengaleg: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Holder (sgwrs | cyfraniadau)
B corr
Dim crynodeb golygu
 
Llinell 1:
{{Pethau}}
Siaredir '''Bengaleg''' (Bengaleg: বাংলা ''Bangla'') ym [[Bengal|Mengal]], rhanbarth yn [[is-gyfandirisgyfandir India]] yn ne [[Asia]] sy'n ymestyn rhwng [[Bangladesh]] a thalaith [[Gorllewin Bengal]] yn [[India]].
 
Mae'n aelod o'r [[ieithoedd Indo-Ariaidd]] ac mae'n perthyn i ieithoedd eraill Gogledd [[India]], yn enwedig [[Assameg]], [[Orïa]] a [[Maithili]].
Llinell 98:
 
== Lleoliad siaradwyr ==
[[Delwedd:Bengalispeaking region.png|bawd|Lleoliad siaradwyr mamiaith Bengaleg yn is-gyfandirisgyfandir India (pinc). Bangladesh yw'r ardal pinc tywyll.]]
Yn ogystal ag ym Mangladesh, Bengaleg yw'r iaith frodorol yn nhalaith [[Bengal]] yn [[India|India,]] yn ogystal â rhannau o [[Assam|Assam,]], [[Jharkhand]] [[Ynysoedd Andaman|ac Ynysoedd Andaman a Nicobar.]]
 
=== Siaradwyr y tu hwnt i is-gyfandirisgyfandir India ===
Mae cymunedau sylweddol o siaradwyr Bengaleg yn:
 
Llinell 111:
 
== Hanes ==
Yn wreiddiol, roedd tebygrwydd mawr rhwng Bengali a [[Pali]], ond daeth y Fengaleg fwyfwy dan ddylanwad [[Sansgrit]] yn ystod cyfnod Chaitanya (1486 - 1534), a hefyd yn ystod cyfnod dadeni Bengâl (1775- 1941). O blith yr ieithoedd Indo-Ewropeaidd ar is-gyfandirisgyfandir India, mae Bengaleg a [[Marathi]] yn defnyddio llawer o eirfa ar sail Sansgrit, tra bo ieithoedd eraill dan ddylanwad amlycach o [[Arabeg]] a [[Perseg|Pherseg.]]
[[Delwedd:Shaheed minar Roehl.jpg|bawd|Cofgolofn y merthyron yn [[Dhaka]]]]
Wedi annibyniaeth India a [[Pacistan|Phacistan]], rhannwyd y Bengal hanesyddol rhwng y ddwy wladwriaeth - rhan o Bacistan oedd Bangladesh bryd hynny. Ym 1951–52, yng Ngorllewin Pacistan (Bangladesh erbyn hyn), lansiwyd y Mudiad Iaith Bengaleg, er mwyn amddiffyn yr iaith yn wyneb y penderfyniad i ddyrchafu [[Wrdw]] yn iaith genedlaethol. Lladdwyd nifer o brotestwyr ar 21 Chwefror 1952, ac wedi hynny sefydlwyd 21 Chwefror yn ddiwrnod y Mudiad Iaith Bengaleg. Yn ddiweddarach, penderfynodd [[UNESCO]] gydnabod hynny trwy sefydlu 21 Chwefror yn [[Diwrnod Mamiaith Rhyngwladol|Ddiwrnod Mamiaith Rhyngwladol.]]