Mae'r term '''rhaghanes'''<ref>''[[Geiriadur yr Academi]]'', d.g. [protohistory].</ref> neu '''rhagrag-hanes'''<ref>''[[Porth Termau Cenedlaethol Cymru]]'', d.g. [http://termau.cymru/#proto-history proto-history].</ref> yn cyfeirio at gyfnod sy'n gorwedd rhwng [[cynhanes]] a [[hanes]] ac yn fath o bont rhyngddynt. Diffinir y cyfnod yma fel yr amser pan nad oedd [[diwylliant]] neu [[gwareiddiad|wareiddiad]] wedi datblygu system [[ysgrifennu]] eto ond a gofnodir er hynny gan ddiwylliannau a gwareiddiadau eraill yn eu cofnodion ysgrifenedig eu hunain. Mae amseriad a hyd y cyfnod yn amrywio o ranbarth i ranbarth felly. Yng nghyd-destun Ewrop, gellid ystyried y [[Celtiaid]] a'r [[Germaniaid]] cynnar i fod yn wareiddiadau rhaghanesyddol pan ddechreuwyd eu cofnodi mewn ffynonellau [[Groeg yr Henfyd|Groeg]] a [[Rhufain Hynafol|Rhufeinig]].
Gall traddodiadau llafar gofnodi digwyddiadau cyn i wareiddiad ddod yn wareiddiad lythrennog hefyd.
