Homeomorffedd: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Trwsio dolennau rhywogaethau a manion eraill using AWB |
|||
Llinell 2:
O fewn un o feysydd [[mathemateg]], sef [[topoleg]], mae '''homeomorffedd''' neu '''isomorffedd topolegol''' yn [[ffwythiant]] di-dor rhwng [[gofod topolegol]] sydd a ffwythiant gwrthdro di-dor. Mae homeomorffedd yn isomorffiadau sy'n ymwneud â gofod, h.y. maent yn fap mathemategol (math o [[ffwythiant]]) o ofod.
Mae unrhyw ddau ofod gyda homeomorffedd rhyngddynt yn cael eu galw'r homeomorffig, ac o berspectif topoleg, maen nhw yr un fath. Gair cyfansawdd, [[Iaith Roeg|groegaidd]] yw homeomorffedd: ''[[wikt:ὅμοιος|ὅμοιος]]'' (''homoios'') = "tebyg neu'r un fath" a ''[[wikt:μορφή|μορφή]]'' (''morphē'') = "siap neu ffurf" ac fe'i bathwyd gan Henri Poincaré yn 1895.<ref>{{cite web|url=http://serge.mehl.free.fr/anx/ana_situs.html|title=Analysis Situs selon Poincaré (1895)|author=|date=|website=serge.mehl.free.fr|accessdate=29 April 2018|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160611022329/http://serge.mehl.free.fr/anx/ana_situs.html|archivedate=11
Yn gyffredinol, mae gofod topolegol yn wrthrych geometrig, ac mae'r homeomorffedd yn ymestyn neu'n blygiad di-dor y gwrthrych nes ei fod yn siâp newydd. Felly, mae sgwâr a chylch yn homeomorffig i'w gilydd, ond nid yw [[sffêr]] a [[torsws]] (sef gwrthrych tebyg i doesen). Fodd bynnag, gall y disgrifiad hwn fod yn gamarweiniol; nid yw rhai anffurfiadau di-dor yn homeomorffig, megis anffurfiad llinell i mewn i bwynt. Nid yw rhai homeomorffeddau yn anffurfiadau di-dor ychwaith, e.e. yr homeomorffedd rhwng cwlwm treffoil a [[cylch|chylch]].
|