Defnyddiwr:Llywelyn2000/Pwll Tywod: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Crewyd drwy gyfieithu'r dudalen "Zoroastrianism"
Crewyd drwy gyfieithu'r dudalen "Zoroastrianism"
Llinell 48:
=== Iran heddiw ===
Mae llawer o agweddau ar Zoroastrianiaeth yn bresennol yn niwylliant a mytholegau pobloedd [[Iran Fwyaf]], yn anad dim oherwydd bod Zoroastrianiaeth wedi bod yn ddylanwad cryf iawn ar bobl y cyfandir am fil o flynyddoedd. Hyd yn oed ar ôl twf Islam a cholli dylanwad uniongyrchol, arhosodd Zoroastrianiaeth yn rhan o dreftadaeth ddiwylliannol y byd Iraneg, yn rhannol fel gwyliau ac arferion, ond hefyd oherwydd bod [[Ferdawsi]] wedi ymgorffori nifer o ffigurau a straeon yr Avesta yn ei epig ''[[Shahnameh|Shāhnāme]]'', sy'n ganolog i hunaniaeth Iran. Un enghraifft nodedig yw ymgorffori'r Yazata Sraosha fel angel a barchwyd o fewn [[Shïa|Islam Shia]] yn Iran.
 
== Prif gredoau ==
Ystyrir Humata, Huxta, Huvarshta (Syniadau Da, Geiriau Da, Gweithredoedd Da), Llwybr Triphlyg Asha, yn greiddiol i Zoroastrianiaeth yn enwedig gan ymarferwyr modern. Mewn Zoroastrianiaeth, mae da yn digwydd i'r rhai sy'n gwneud gweithredoedd cyfiawn er ei fwyn ei hun, nid er mwyn chwilio am wobr. Dywedir bod y druj yn ymosod ar y rhai sy'n gwneud drwg ac yn eu drysu a'u bod yn gyfrifol am alinio eu hunain yn ôl i Asha trwy ddilyn y llwybr hwn.
[[Delwedd:Faravahar.svg|de|bawd| Faravahar (neu Ferohar), un o brif symbolau Zoroastrianiaeth, y credir ei fod yn ddarlun o ''Fravashi'' neu'r ''Khvarenah.'']]
Mewn Zoroastrianiaeth, [[Ahura Mazda]] yw'r dechrau a'r diwedd, creawdwr popeth y gellir ac na ellir ei weld, y tragwyddol a'r hwn sydd heb ei greu, holl ddaioni a ffynhonnell Asha.<ref name=":1">{{Cite web|url=http://www.iranicaonline.org/articles/ahura-mazda|title=AHURA MAZDĀ – Encyclopaedia Iranica|website=Encyclopædia Iranica|access-date=2019-07-13}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[http://www.iranicaonline.org/articles/ahura-mazda "AHURA MAZDĀ – Encyclopaedia Iranica"]. ''Encyclopædia Iranica''<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">13 July</span> 2019</span>.</cite></ref> Yn y [[Gathas]], y testunau mwyaf cysegredig o Zoroastrianiaeth y credir iddynt gael eu cyfansoddi gan Zoroaster ei hun, cydnabu Zoroaster y defosiwn uchaf i Ahura Mazda, gydag addoliad yn cael ei roi i amlygiadau Ahura Mazda (Amesha Spenta) a'r ahuras eraill ( Yazata) hynny sy'n cefnogi Ahura Mazda.
 
=== Defod a gweddi ===
Llinell 60 ⟶ 64:
 
Gellir dod o hyd i gymunedau Zoroastriaidd bach ledled y byd, gyda chrynodiad parhaus yng Ngorllewin India, Canol Iran, a De Pacistan. Lleolir Zoroastriaid y diaspora yn bennaf yn yr [[Unol Daleithiau America|Unol Daleithiau]], [[Prydain Fawr|gwledydd Prydain]] a'r cyn-drefedigaethau Prydeinig, yn enwedig [[Canada]] ac [[Awstralia]], ac fel arfer unrhyw le lle mae presenoldeb Iran a Gwjarati yn gryf. {{Historical populations|1941|114000|1971|91266|1981|71630|2001|69601|2011|57264}}
 
*
 
== Cyfeiriadau ==
 
=== Llyfryddiaeth ===
 
* {{Citation|title=Peake's Commentary on the Bible|year=1982|editor-last=Black|editor-first=Matthew|place=New York|publisher=Nelson|isbn=978-0-415-05147-7|editor2-last=Rowley|editor2-first=H. H.}}
* {{Citation|last=Boyce|first=Mary|title=Textual sources for the study of Zoroastrianism|year=1984|place=Manchester|publisher=Manchester UP|isbn=978-0-226-06930-2}}
* {{Citation|last=Boyce|first=Mary|title=Zoroastrianism: A Shadowy but Powerful Presence in the Judaeo-Christian World|year=1987|place=London|publisher=William's Trust}}
* {{Citation|last=Boyce|first=Mary|title=Zoroastrians: Their Religious Beliefs and Practices|year=1979|place=London|publisher=Routledge|isbn=978-0-415-23903-5}} (note to catalogue searchers: the spine of this edition misprints the title "Zoroastrians" as "Zoroastians", and this may lead to catalogue errors; there is a second edition published in 2001 with the same ISBN)
* {{Citation|last=Boyce|first=Mary|title=The History of Zoroastrianism|volume=1|year=1975|place=Leiden|publisher=Brill|isbn=978-90-04-10474-7|id=(repr. 1996)}}
* {{Citation|last=Boyce|first=Mary|title=The History of Zoroastrianism|volume=2|year=1982|place=Leiden|publisher=Brill|isbn=978-90-04-06506-2|id=(repr. 1997)}}
* {{Citation|last=Boyce|first=Mary|title=The History of Zoroastrianism|volume=3|year=1991|place=Leiden|publisher=Brill|isbn=978-90-04-09271-6|id=(repr. 1997)}}
* {{Citation|last=Boyce|first=Mary|title=Zoroastrians: Their Religious Beliefs and Practices|year=2007|place=London|publisher=Routledge|isbn=978-0-415-23903-5}}
* {{Citation|last=Boyce|first=Mary|title=Encyclopaedia Iranica|volume=1|year=1983|chapter=Ahura Mazdā|place=New York|publisher=Routledge & Kegan Paul}} pp.&nbsp;684–687
* {{Citation|last=Bulliet|first=Richard W.|title=Conversion to Islam in the Medieval Period: An Essay in Quantitative History|url=https://archive.org/details/conversiontoisla0000bull|year=1979|place=Cambridge|publisher=Harvard UP|isbn=978-0-674-17035-3}}
* {{Citation|last=Carroll|first=Warren H.|title=Founding Of Christendom: History Of Christendom|volume=1|year=1985|place=Urbana|publisher=Illinois UP|isbn=978-0-931888-21-2|id=(repr. 2004)}}
* {{Citation|last=Clark|first=Peter|title=Zoroastrianism: An Introduction to an Ancient Faith|year=1998|place=Brighton|publisher=Sussex Academic Press|isbn=978-1-898723-78-3}}
* {{Citation|last=Dhalla|first=Maneckji Nusservanji|title=History of Zoroastrianism|year=1938|place=New York|publisher=OUP}}
* {{Citation|last=Duchesne-Guillemin|first=Jacques|title=Encyclopedia Americana|volume=29|year=1988|chapter=Zoroastrianism|place=Danbury|publisher=Grolier}} pp.&nbsp;813–815
* {{Citation|last=Duchesne-Guillemin|first=Jacques|title=Encyclopædia Britannica|year=2006|archive-url=https://web.archive.org/web/20071214203650/http://www.britannica.com/eb/article-9207|chapter=Zoroastrianism: Relation to other religions|chapter-url=http://www.britannica.com/eb/article-9207|edition=Online|access-date=2006-05-31|archive-date=2007-12-14}}
* {{Citation|last=Eliade|first=Mircea|title=The Eliade Guide to World Religions|year=1991|place=New York|publisher=Harper Collins|last2=Couliano|first2=Ioan P.}}
* {{Citation|last=Foltz|first=Richard|title=Religions of Iran: From Prehistory to the Present|year=2013|place=London|publisher=Oneworld publications|isbn=978-1-78074-308-0|author-link=Richard Foltz}}
* {{Citation|last=Hourani|first=Albert|title=Minorities in the Arab World|year=1947|place=New York|publisher=AMS Press|author-link=Albert Hourani}}
* {{Citation|last=Kellens|first=Jean|title=Encyclopaedia Iranica|volume=3|chapter=Avesta|place=New York|publisher=Routledge and Kegan Paul}} pp.&nbsp;35–44.
* {{Citation|last=Khan|first=Roni K|title=The Tenets of Zoroastrianism|url=http://tenets.parsizoroastrianism.com/|year=1996}}
* {{Citation|last=King|first=Charles William|title=Gnostics and their Remains Ancient and Mediaeval|year=1998|orig-year=1887|place=London|publisher=Bell & Daldy|isbn=978-0-7661-0381-8}}
* {{Citation|last=Melton|first=J. Gordon|title=Encyclopedia of American Religions|year=1996|place=Detroit|publisher=Gale Research}}
* {{Citation|last=Malandra|first=William W.|title=An Introduction to Ancient Iranian Religion. Readings from the Avesta and Achaemenid Inscriptions|year=1983|place=Minneapolis|publisher=U. Minnesota Press|isbn=978-0-8166-1114-0}}
* {{Citation|last=Malandra|first=William W.|title=Encyclopaedia Iranica|year=2005|chapter=Zoroastrianism: Historical Review|chapter-url=http://www.iranicaonline.org/articles/zoroastrianism-i-historical-review|place=New York|publisher=iranicaonline.org}}
* {{Citation|last=Moulton|first=James Hope|title=The Treasure of the Magi: A Study of Modern Zoroastrianism|year=1917|place=London|publisher=OUP|id=1-564-59612-5 (repr. 1997)}}
* {{Citation|last=Robinson|first=B.A.|title=Zoroastrianism: Holy text, beliefs and practices|url=http://www.iranicaonline.org/articles/zoroastrianism-i-historical-review|year=2008|access-date=2010-03-01}}
* {{Citation|last=Russell|first=James R.|title=Zoroastrianism in Armenia (Harvard Iranian Series)|url=https://archive.org/stream/JamesRussellZoroastrianismInArmenia/James%20Russell%20-%20Zoroastrianism%20in%20Armenia#mode/2up|year=1987|place=Oxford|publisher=[[Harvard University Press]]|isbn=978-0-674-96850-9}}
* {{Citation|title=Oxford English Dictionary|year=1989|editor-last=Simpson|editor-first=John A.|chapter=Zoroastrianism|edition=2nd|place=London|publisher=Oxford UP|isbn=978-0-19-861186-8|editor2-last=Weiner|editor2-first=Edmund S.}}
* {{Citation|last=Stolze|first=Franz|title=Die Achaemenidischen und Sasanidischen Denkmäler und Inschriften von Persepolis, Istakhr, Pasargadae, Shâpûr|year=1882|place=Berlin|publisher=A. Asher}}
* {{Citation|last=Verlag|first=Chronik|title=The Chronicle of World History|year=2008|place=United States|publisher=Konecky and Konecky}}
* {{Citation|last=Zaehner|first=Robert Charles|title=The Dawn and Twilight of Zoroastrianism|year=1961|place=London|publisher=Phoenix Press|isbn=978-1-84212-165-8}}
 
== Dolenni allanol ==
 
* [https://www.iranicaonline.org/articles/zoroastrianism-parent/ Gwyddoniadur Iranica - Zoroastrianiaeth]
* Zoroastrianism
* [https://fezana.org/ FEZANA - Ffederasiwn Cymdeithasau Zoroastrian Gogledd America]
* [https://www.bbc.co.uk/programmes/p005bc5v Zoroastrianiaeth], trafodaeth BBC Radio 4 gyda Vesta Sarkhosh Curtis, Farrokh Vajifdar ac Alan Williams ( ''In Our Time'', Tachwedd 11, 2004)
<nowiki>
[[Categori:Grwpiau ethnig yn y Dwyrain Canol]]