Seán O'Casey: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
→‎top: Gwybodlen wd
BDim crynodeb golygu
Llinell 5:
| dateformat = dmy
}}
 
Roedd '''Seán O'Casey''' ([[Gwyddeleg]]: '''Seán Ó Cathasaigh''') ([[30 Mawrth]] [[1880]] - [[18 Medi]] [[1964]]) yn ddramodydd, sosialydd a chymeriad o gryn bwys yn llenyddiaeth gyfoes [[Iwerddon]].
 
Llinell 12 ⟶ 13:
==Gwleidyddiaeth==
Ymunodd O'Casey efo'r [[Conradh na Gaeilge]] yn 1906 a dysgodd rhywfaint o [[Gwyddeleg|Wyddeleg]]. Defnyddiai'r fersiwn Gwyddeleg o'i enw, sef Seán Ó Cathasaigh. Cymerodd ddiddordeb yn yr [[Irish Transport and General Workers Union]], dan [[Jim Larkin]]. Daeth yn Ysgrifennydd Cyffredinol yr [[Irish Citizen Army]] ym Mawrth 1914, yn rhagflaenydd i [[James Connolly]]. Ond roedd yn rhy fodlon cymodi ac yn rhy elyniaethus i'r [[IRA]]. Ym 1917, bu farw ei ffrind [[Thomas Ashe]] ar Streic Llwgu. A dyna ddiwedd ei gyfnod politicaidd.
[[Image:SeanOCaseyHouse.jpg|bawd|Y tŷ lle ysgrifenoddysgrifennodd O' Casey ''The Dublin Trilogy''.]]
 
==Theatr==
YsgrifenoddYsgrifennodd ddramau o hyn ymlaen ar themâu Gwyddelig. Cafwyd ymateb ffyrnig yn erbyn ''The Plough and the Stars'' (1926); debyg i'r terfysg yn erbyn [[John Millington Synge]] a'i ''The Playboy of the Western World'' yn 1907. Roedd rhyw a chrefydd yn drech na'r moesau ar y pryd. Ond y peth cryfa yn ei erbyn oedd aralleirio geiriau [[Pádraig Pearse]] a fflangellu'r hyn a ystyriai fel "holl ffug-rhamanteiddio" arwyr [[Gwrthryfel y Pasg]]. ([[Gwyddeleg]]: ''Éirí Amach na Cásca''). Enillodd ddigon o elynion wedyn.
 
Daeth i Brydain, byth i ddychwelyd i fyw yn Iwerddon, yn 1927 er mwyn derbyn y wobr Hawthornden ac i gynhyrchu ''Juno and the Paycock'', ac yn 1928 gwrthododd ei ddrama ''The Silver Tassie'' gan [[W. B. Yeats]] ar gyfer [[Theatr yr Abaty]] Dulyn, felly llwyfanodd y ddrama yn Llundain efo set gan [[Augustus John]]. Arhosodd yn Lloegr. YsgrifenoddYsgrifennodd ''[[The Star Turns Red]]'' (1940), drama a seilwyd ar fywyd yr undebwr [[James Larkin]]) ac sy'n feirniadaeth lem ar gymdeithas Iwerddon a'r [[Eglwys Gatholig Rufeinig]] yn arbennig. Wedi ei farwolaeth aeth ei bapurau dros y byd, yn cynnwys casgliadau yn [[Llyfrgell Gyhoeddus Efrog Newydd]], [[Llyfrgell Prifysgol Cornell]], [[Llyfrgell Tŷ'r Senedd, Prifysgol Llundain]], a [[Llyfrgell Genedlaethol Iwerddon]].
 
==Gwaith==
Llinell 71 ⟶ 72:
 
{{DEFAULTSORT:O'Casey, Sean}}
[[Categori:Dramodwyr Gwyddelig]]
[[Categori:Genedigaethau 1880]]
[[Categori:Marwolaethau 1964]]
[[Categori:Dramodwyr Gwyddelig]]
[[Categori:Pobl o Ddulyn]]
[[Categori:Sosialwyr]]