Pitohwi penddu: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Duncan Brown (sgwrs | cyfraniadau)
Dim crynodeb golygu
Tagiau: Golygiad drwy declyn symudol Golygiad ar declun symudol (ap) Golygiad trwy'r ap iOS
Duncan Brown (sgwrs | cyfraniadau)
Dim crynodeb golygu
Tagiau: Golygiad drwy declyn symudol Golygiad ar declun symudol (ap) Golygiad trwy'r ap iOS
Llinell 84:
{{Wikidata list end}}
 
==Hynodrwydd - blasnatur wenwynig==
Ym 1990 profodd gwyddonwyr a oedd yn paratoi crwyn y pitohui â chwflpenddu ar gyfer casgliadau amgueddfeydd fferdod a llosg wrth eu trafod. Adroddwyd yn 1992 bod y rhywogaeth hon a rhai pitohuis eraill yn cynnwys [[niwrotocsin]] o'r enw homobatrachotoxin, sy'n deillio o batrachotoxin, yn eu meinweoedd. Roedd hyn yn eu gwneud yr adar gwenwynig dogfennu cyntaf, erioed i gael eu cofnodi ac eithrio rhai adroddiadau o coturnism a achosir gan fwyta soflieir (er bod gwenwyndra mewn soflieir yn anarferol), a'r aderyn cyntaf a ddarganfuwyd gyda tocsinau yn y croen. Dim ond mewn brogaod dartiau gwenwyn Colombia o'r genws ''Phyllobates'' (teulu ''Dendrobatidae'') yr oedd yr un tocsin wedi'i ganfod yn flaenorol. Y teulu cyfansoddion batrachotoxin o gyfansoddion yw'r cyfansoddion mwyaf gwenwynig yn ôl pwysau eu natur, gan eu bod 250 gwaith yn fwy gwenwynig na strychnine. Canfu ymchwil diweddarach fod gan y pitohui â chwflpenddu batrachotocsinau eraill yn ei groen, gan gynnwys ''batrachotoxin-A cis-crotonate'', ''batrachotoxinin-A'' a ''batrachotoxinin-A 3′-hydroxypentanoate''.
 
Canfu bio-dansoddiadau o'u meinwe mai'r crwyn a'r plu oedd y mwyaf gwenwynig, y galon a'r iau yn llai gwenwynig, a'r cyhyrau ysgerbydol oedd y rhannau lleiaf gwenwynig o'r adar. O'r plu mae'r tocsin yn fwyaf cyffredin yn y rhai sy'n gorchuddio'r fron a'r bol. Mae microsgopeg wedi dangos bod y tocsinau yn cael eu hatafaelu yn y croen mewn organynnau sy'n cyfateb i gyrff lamellar ac yn cael eu secretucludo a'u bwrw i'r plu. Mae presenoldeb y tocsinau yn y cyhyrau, y galon a'r afu yn dangos bod gan pitohuis â chwfl fath openddu ansensitifrwydd i batrachotocsinau. Amcangyfrifwyd bod gan aderyn 65 g (2.3 oz) hyd at 20 μg o docsinau yn ei groen a hyd at 3 μg yn ei blu. Gall hyn amrywio'n ddramatig yn ddaearyddol ac fesul unigolyn, ac mae rhai wedi'u casglu heb unrhyw docsinau y gellir eu canfod.
 
Ni chredir bod y pitohuis gwenwynig, gan gynnwys y pitohui â chwflpenddu, yn creu'r cyfansoddyn gwenwynig eu hunain ond yn hytrach yn eu hatafaelu o'u diet. Nid yw brogaod ''Phyllobates'' sy'n cael eu cadw mewn caethiwed yn datblygu'r tocsinau, ac mae maint y gwenwyndra'n amrywio yn y pitohuis ar draws eu hystod a hefyd ar draws ystod yr [[ifrit â chap glas]] digyswllt, aderyn Gini Newydd arall a ddarganfuwyd â chroen a phlu gwenwynig. Mae'r ddwy ffaith hyn yn awgrymu bod y tocsinau yn dod o'r diet. Mae presenoldeb y tocsinau yn yr organau mewnol yn ogystal â'r crwyn a'r plu yn diystyru'r posibilrwydd bod y tocsinau'n cael eu cymhwyso'n topig o ffynhonnell anhysbys gan yr adar.
 
Mae un ffynhonnell bosibl wedi'i nodi yng nghoedwigoedd <ref>Gini Newydd</ref>: chwilod o'r genws [Choresine] (teulu [Melyridae]), sy'n cynnwys y tocsin ac sydd wedi'u darganfod yn stumogau pitohui â chwflpenddu. Mae esboniad arall, sef bod yr adar a'r chwilod ill dau yn cael y tocsin o drydedd ffynhonnell, yn cael ei ystyried yn annhebygol gan fod yr ifrit â chap glas yn bryfysol bron yn gyfan gwbl.
 
==Gweler hefyd==