Migwrn: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Torvalu4 (sgwrs | cyfraniadau)
BDim crynodeb golygu
Torvalu4 (sgwrs | cyfraniadau)
Dim crynodeb golygu
 
Llinell 1:
{{Pethau| fetchwikidata = ALL}}
 
Mewn [[Anatomeg ddynol|anatomi dynol]], y '''migwrn''' (neu '''ffêr''', '''pigwrn''', '''swrn''') ydy'r [[Cymal (anatomeg)|cymal]] colfach synofaidd sydd rhwng y [[crimog|grimog]] (neu [[Cyhyr croth y goes|groth y goes]]) a'r [[troed|droed]]. Yr un tarddiad o'r Gelteg *''kornu'' ‘corn’ sydd i ddiwedd y gair ''mi'''gwrn''''' a'r geiriau eraill ''as'''gwrn''''', ''co'''gwrn''''' a ''llos'''gwrn'''''. Ar lafar gwlad, fodd bynnag, mae'r gair migwrn yn cyfeirio nid yn unig at y cymal mewnol ondat yr ardal hwnnw'n gyffredinol. Mewn gwirionedd, mae'r ardal hon yn cynnwys tri chymal ar wahân a phedwar [[gewyn]]. Ceir y gewyn [[deltoid]] ynghyd â thri gewyn ochrol: y gewyn blaen taloffibiwlar, gewyn ôl taloffibiwlar a'r gewyn calcaneoffibiwlar.
[[Delwedd:ANKLE SPRAIN 02b.JPG|bawd|200px|Ysigiad y droed ddynol. Mae pwysau aruthrol ar y migwrn a cheir llawer o broblemau mewn chwaraeon megis [[sboncen]].]]
 
[[Delwedd:Dorsiplantar.jpg|chwith|bawd|Cefnblygiad (uchod) a gwadnblygiad (isod) y droed diolch i brif gymal y migwrn]]
Mewn [[Anatomeg ddynol|anatomi dynol]], y '''migwrn''' (neu '''ffêr''', '''pigwrn''', '''swrn''') ydy'r [[Cymal (anatomeg)|cymal]] colfach synofaidd sydd rhwng y [[crimog|grimog]] (neu [[Cyhyr croth y goes|groth y goes]]) a'r [[troed|droed]]. Yr un tarddiad o'r Gelteg *''kornu'' ‘corn’ sydd i ddiwedd y gair ''mi'''gwrn''''' a'r geiriau eraill ''as'''gwrn''''', ''co'''gwrn''''' a ''llos'''gwrn'''''. Ar lafar gwlad, fodd bynnag, mae'r gair migwrn yn cyfeirio nid yn unig at y cymal mewnol ondat yr ardal hwnnw'n gyffredinol. Mewn gwirionedd, mae'r ardal hon yn cynnwys tri chymal ar wahân a phedwar [[gewyn]]. Ceir y gewyn [[deltoid]] ynghyd â thri gewyn ochrol: y gewyn blaen taloffibiwlar, gewyn ôl taloffibiwlar a'r gewyn calcaneoffibiwlar.
Dyma ble mae esgyrn y [[tibia]] (asgwrn crimog) a'r [[ffibwla]] yn y goes yn cysylltu â'r [[talws]] (asgwrn ffêr) yn y droed. I fyny ac i lawr yn unig mae'r cymal yma'ntalocrural yn caniatau ei symudymsymud; fe'i defnyddir pan rydym yn cerdded (cefnblygiad) a phan rydym yn sefyll ar flaenau'r traed (gwadnblygiad).
 
[[Delwedd:DorsiplantarEversion and inversion.jpg|chwithdde|bawd|CefnblygiadGwrthdroad (uchodchwith) aac gwadnblygiadechdroad (isoddde) y droed diolch i'r ddau gymal arall]]
Mewn ystyr ehangach, fodd bynnag, mae'r gair ''migwrn'' yn cyfeirio nid yn unig at y cymal talocrural ond at yr ardal hwnnw'n gyffredinol. Mewn gwirionedd, mae'r ardal yma yn cynnwys tri chymal ar wahân a phedwar [[gewyn]]. Ceir y gewyn [[deltoid]] ynghyd â thri gewyn ochrol: y gewyn blaen taloffibiwlar, gewyn ôl taloffibiwlar a'r gewyn calcaneoffibiwlar. Mae'r ddau gymal arall - h.y. y cymal subtalar a'r cymal tibioffibwlar isaf - yn caniatáu i'r droed ymsymud o ochr i ochr, h.y. tuag at allan (echdroad) a tuag at i mewn (gwrthdroad).
Dyma ble mae esgyrn y [[tibia]] (asgwrn crimog) a'r [[ffibwla]] yn y goes yn cysylltu â'r [[talws]] (asgwrn ffêr) yn y droed. I fyny ac i lawr yn unig mae'r cymal yma'n caniatau ei symud; fe'i defnyddir pan rydym yn cerdded (cefnblygiad) a phan rydym yn sefyll ar flaenau'r traed (gwadnblygiad).
 
[[Delwedd:ANKLE SPRAIN 02b.JPG|bawd|200px|Ysigiad y droedmigwrn ddynolgyda throed chwyddedig. Mae pwysau aruthrol ar y migwrn a cheir llawer o broblemau mewn chwaraeon megis [[sboncen]].]]
Oherwydd fod holl bwysau'r corff yn cael ei grynhoi mewn dau le bach, ceir llawer o broblemau, yn enwedig mewn [[chwaraeon]]; yr hyn a ddywedir, fel arfer, yw bod rhywun wedi ‘troi’ (h.y. ysigo) ei droed.