Sefydlwyd '''Cyngor yr Iaith Gymraeg''' ynym 1973.<ref>http://tafodteifi.blogspot.com/2016/02/cymdeithas-yr-iaith-gymraeg-cerrig.html</ref> Roedd y Cyngor yn gyfrifol am ddosbarthu arian i sefydliadau Cymraeg eu hiaith neu oedd yn hyrwyddo'r defnydd o'r Gymraeg, megis [[Mudiad Ysgolion Meithrin]].<ref name="hansard.parliament.uk">https://hansard.parliament.uk/commons/1976-07-20/debates/62df9cbf-5d34-4bfc-aca0-394cf259769f/WelshLanguageCouncil</ref> Ei theitl Saesneg oedd ''Welsh Language Council''.
Sefydlwyd y Cyngor yn ystod cyfnod [[Peter Thomas]] yr aelod seneddol Ceidwadol ac [[Ysgrifennydd Gwladol Cymru]]. Yn dilyn Etholiad CyffredinnolCyffredinol 1974, bu wedyn dan oruwchwyliaethoruchwyliaeth Plaid Lafur a [[John Morris (aelod seneddol)|David Morris]], AS a bu ei thrafodion neu diffygddiffyg gweithredu yn drafodaethdestun trafodaeth ar y pryd.<ref name="hansard.parliament.uk"/>
Gellir ystyried bodolaeth y Cyngor fel cynsail ar gyfer sefydlu [[Bwrdd yr Iaith Gymraeg]] yn 1993.
