Ymerodraeth yr Inca: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Dim crynodeb golygu
Torvalu4 (sgwrs | cyfraniadau)
Dim crynodeb golygu
 
Llinell 1:
[[Delwedd:Expansion Imperio Inca-1-.JPG|bawd|de|200px|Ymestyniad Ymerodraeth yr Inca rhwng [[1438]] a [[1525]].]]
 
'''Ymerodraeth yr Inca''' ([[Quechua]]: '''Tawantinsuyu''') oedd yr ymerodraeth fwyaf ar gyfandir America. Prifddinas yr ymerodraeth oedd [[Cusco]], a'i chanolbwynt oedd ucheldiroedd yr [[Andes]] ym [[Periw|Mheriw]]. Dechreuodd ddatblygu yn gynnar yn y [[13g]], a chafwyd y tŵf mwyaf rhwng 1438 a 1533, pan ddaeth rhan fawr o orllewin De America dan eu rheolaeth, yn cynnwys y rhan fwyaf o [[Ecwador]], [[Periw]], gorllewin a de [[Bolifia]], gogledd-orllewin [[yr Ariannin]], gogledd a rhan o ganolbarth [[Tsile]] a de [[Colombia]]. Galwai'r Inca eu brenin yn "blentyn‘blentyn yr haul"haul’.
 
Dechreuodd tŵf yr ymerodraeth gyda buddugoliaeth y nawfed incaIncaidd, [[Pachacútec]], dros gynghrair y gwladwriaethau chanca yn [[1438]]. Dilynwyd y fuddugoliaeth yma gan gipio tiriogaethau newydd dan Pachacútec a'i frawd [[Cápac Yupanqui]], yna dan y degfed incaIncaidd, [[Túpac Yupanqui]] a'i olynydd [[Huayna Cápac]].
 
Roedd technoleg yr ''Inca'' o safon uchel gyda gweithdai a ffatrioedd yn cynhyrchu artefactau metal.tecsteiliau a seramics. Roeddent hefyd yn adeiladu rhwydwaith eang o ffyrdd. (tua 25,000).
 
Doedd ganddynt ddim dull o ysgrifennu ond datblygasant ddull o gortyn a chlwm a elwid ''quipu'' a oedd yn cadw gwybodaeth a rhestri.