Pysgodyn: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Torvalu4 (sgwrs | cyfraniadau)
Torvalu4 (sgwrs | cyfraniadau)
Dim crynodeb golygu
Llinell 18:
}}
 
[[Anifail|Anifeiliaid]] [[fertebrat|asgwrn-cefn]] sydd aâ [[tagellau|thagellau]] ac sy'nyn byw mewn dŵr yw '''pysgod'''. Mae tua 32,000 o rywogaethau ac fe'u dosberthir mewn sawl grŵp, megis [[pysgodyn esgyrnog|pysgod esgyrnog]] (''Osteichthyes'') fel [[pennog]] neu [[eog]], [[Pysgodyn di-ên|pysgod di-ên]] (''Agnatha''), er enghraifft [[lamprai|lampreiod]], a [[Pysgodyn cartilagaidd|physgod cartilagaidd]] (''Chondrichthyes'') fel [[morgi|morgwn]] a [[morgath]]od. Y ffurf dorfol arnynt yw 'haig o bysgod'.
 
Gall pysgod fyw mewn dŵr croyw (ffres) fel llyn, neu afon, neu mewn dŵr hallt (dŵr môr). Dydy [[pysgod cregyn]] ddim yn wir bysgod: mae'r grwp yma'n cynnwys [[molwsg|molysgiaid]] a [[cramennog|chramenogion]] sydd yn cael eu bwyta.
 
Mae gan tua 99% o rywogaethau obyw bysgody bywpysgod esgyllyn bysgod rheidden-pelydrasgellog (''ray-fins'') ac sy'n perthyn i(o'r dosbarth ''[[Actinopterygii]]''), gydaa dros 95% ohonynt yn perthyn i'r is-grŵp y [[Teleostei|teleostteleostiaid]].
 
Yr organebau cynharaf y gellir eu dosbarthu fel ''pysgod'' oedd y [[Cordog|cordogiaid]] meddal a ymddangosodd gyntaf yn ystod y cyfnod [[Cambriaidd]] (tua 542 - 488.3 miliwn o flynyddoedd yn ôl). Er nad oedd ganddynt [[Fertebrat|asgwrn cefn]], go iawn, roedd ganddynt ''notocordau'' a oedd yn caniatáu iddynt fod yn fwy ystwyth na'u cymheiriaid di-asgwrn cefn. Byddai pysgod yn parhau i esblygu trwy'r oes [[Paleosöig]], gan arallgyfeirio i amrywiaeth eang o ffurfiau. Datblygodd llawer o bysgod y Paleosöig arfwisg allanol a oedd yn eu hamddiffyn rhag ysglyfaethwyr. Ymddangosodd y pysgodyn gyda [[Gên|genau]], am y tro cyntaf, yn y cyfnod [[Silwraidd]] (408.5 - 443.5 miliwn o flynyddoedd yn ôl) ac ar ôl hynny daeth llawer (fel [[Morgi|siarcod]] ) yn ysglyfaethwyr morol grymus, yn hytrach nac yn ddim ond ysglyfaeth i'r [[Arthropod|arthropodau]].
Llinell 45:
Mae'r Gymraeg yn llawer mwy cywir na'r Saesneg o ran y defnydd o'r gair pysgodyn neu fish, gan fod sawl defnydd anghywir yn y Saesneg, megis:
 
* ''crayfish'' ([[cimwch yr afon]])
* ''cuttlefish'' (môr-gyllell,neu [[ystifflog]])
* ''jellyfish'' ([[slefren fôr]])
* ''snailfish'' ([[malwen fôr]])''
* ''starfish'' ([[seren fôr]])