Ardal Lywodraethol Irbid: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
→‎Hanes: bot cywio iaith erthyglau diweddaraf, replaced: drydedd ganrif → 3g using AWB
BDim crynodeb golygu
Llinell 8:
[[Delwedd:Umm_Qais-20.jpg|de|bawd|240x240px| Eglwys [[Yr Ymerodraeth Fysantaidd|Fysantaidd]] yn Um Qais]]
[[Delwedd:Ar_Rantha_Byzantine_site.jpg|chwith|bawd|240x240px| Safle [[Yr Ymerodraeth Fysantaidd|Bysantaidd]] yn Ar Ramtha]]
Mae Ibrid yn nodedig am ddylanwad gwareiddiadau [[Groegaidd]], [[Rhufeinig]] ac [[Islamiaeth|Islamaidd]] sydd wedi  gadel safleoedd hanesyddol ac archeolegol ar eu hol. Mae'r ardal yn cynwyscynnwys dinasoedd [[Yr Ymerodraeth Rufeinig|Rhufeinig]] a [[Gwlad Groeg|Groeg]] megis Arabella (Irbid), Capitolias (Beit-Ras), Dion ( Al Hisn ) sy'n cynnwys bryn Rhufeinig artiffisial a llyn Rhufeinig bach (cronfa ddŵr). Sefydlwyd Gadara (Umm Qais), [[Pella]] (Tabeqt Fahel) a Abila (Qwailbeh) gan y Rhufeiniaid. Roeddent yn perthyn i'r Decapolis: cytundeb a oedd yn cynnwys y deg dinas Rufeinig yn yr ardal. Sefydlwyd Y Frenhiniaeth Ghassanid yng ngogledd yr Iorddonen yn cwmpasu gwastadeddau Irbid, [[Golan (Beibl)|Golan]] a Horan. Lledaenodd Cristnogaeth yno yn yr ail a'r 3g OC
 
Bu gwareiddiadau Edom ac Ammon yn [[Irbid]]. Adlewyrchwyd ei arwyddocâd yn y cyfnod [[Oes Helenistaidd|Helenistaidd]]. Yng nghyfnod troi'r ardal i Islam, cafodd Sharhabeel Bin Hasnaa fuddugoliaeth Islamaidd yn y flwyddyn 13 AH (634 AD), trechodd Irbid, Beit-Ras a Umm Qais. Llwyddodd yr arweinydd Islamaidd Abu Obideh Amer Bin Al-Jarrah i oresgyn Pella. Yn 15 AH (636 AD) ac yn un o'r buddugoliaethau pwysicaf, llwyddodd Khalid Bin Al-Walid i wasgu'r fyddin Rufeinig ym Mrwydr hir Yarmouk. O ganlyniad, llwyddodd i roi terfyn ar bresenoldeb y Rhufeiniaid yn yr ardal. Yn 583 AH (1187 OC) aeth lluoedd [[Saladin]] ymlaen i Hittin lle digwyddodd y frwydr fwyaf ffyrnig yn hanes y [[Y Croesgadau|Croesgadau]], arweiniodd y frwydr hon at ailgipio [[Jeriwsalem|Jerwsalem]] a'i dychwelyd yn ôl i awdurdod [[Islam|Islamaidd]].