Fersiwn yn ôl 20:06, 13 Tachwedd 2011 golygu Movses-bot (sgwrs \| cyfraniadau) Botiau 2,019 golygiad B Robot: Yn fformatio'r rhif ISBN ← Cymharer â'r fersiwn gynt		Fersiwn yn ôl 07:07, 28 Tachwedd 2011 golygu dadwneud Llywelyn2000 (sgwrs \| cyfraniadau) Gwneuthurwyr cyfrifon, Biwrocratiaid, Defnyddwyr wedi'u cadarnhau, Gweinyddwyr rhyngwyneb, Wedi eithrio rhag bod eu cyfeiriadau IP yn cael eu blocio, Gweinyddwyr 94,678 golygiad gh Cymharer â'r fersiwn dilynol →
Llinell 1: [[Delwedd:Banc y Ddafad Ddu dwy bunt.JPG\|250px\|bawd\|Papur £2 '''Banc y Ddafad Ddu''']] Defnyddir y gair '''Porthmon''' am rywun sy'n [[Gyrru gwartheg\|gyrru anifeiliaid]] dros bellter hir i'w gwerthu. Roedd y porthmyn yn elfen bwysig iawn yn economi Cymru yn y [[18fed ganrif]] yn arbennig. [[Buwch\|Gwartheg]] oedd yn cael eu gyrru gan amlaf, ond byddai [[Dafad\|defaid]] a hyd yn oed gwyddau yn cael eu gyrru. Ceir cofnod o borthmyn yn [[gyrru gwartheg]] o Gymru i Loegr i'w gwerthu cyn gynhared a'r [[14eg ganrif]], ond cyrhaeddodd y fasnach yma ei huchafbwynt yn ystod y [[18fed ganrif]]. [[Llundain]] oedd y gyrchfan fwyaf poblogaidd i'r porthmyn Cymreig, a datblygodd [[Smithfield]] ar gyrion y ddinas i fod y farchnad anifeiliaid fwyaf yn y byd. Llinell 13: Roedd un o'r llwybrau yn cychwyn ym [[Môn]]. Byddai'r gwartheg a gesglid o'r ffermydd ar yr ynys gan y porthmyn yn cael eu gyrru i [[Porthaethwy\|Borthaethwy]], a chyn codi'r pontydd presennol byddai rhaid iddynt nofio'r [[Afon Menai\|Fenai]] gyda gwŷr mewn cychod i ofalu amdanynt. Yng nghyffiniau [[Bangor]] deuai porthmyn eraill â gwartheg o [[Arfon]] a rhannau o [[Penrhyn Llŷn\|Lŷn]]. Aent a'r eidionau i fyny mewn gyrroedd mawr trwy [[Nant Ffrancon]] (ar yr hen lôn sydd yno ar ochr orllewinol y cwm o hyd), i [[Capel Curig\|Gapel Curig]], ac yna ymlaen i [[Llanrwst\|Lanrwst]], dros [[Mynydd Hiraethog\|Fynydd Hiraethog]] i [[Abergele]] (fu'n ganolfan bwysig i'r porthmyn), i fyny [[Dyffryn Clwyd]] ac yna i [[Llandegla\|Landegla]]. Mae Llandegla yn bentref bychan tawel heddiw, ond bu'n fan cyfarfod pwysig ar lwybrau porthmyn y gogledd. O Landegla gyrrid y gwartheg naill ai i [[Llangollen\|Langollen]] (llecyn pwysig arall lle ymunai gyrroedd o Feirion a'r cylch) neu i [[Wrecsam]], ac oddi yno i Loegr ac i lawr am Lundain, gan amlaf. Yng Ngheredigion, roedd llwybrau o [[Tregaron\|Dregaron]] a [[Llanddewi Brefi]] tros y mynydd i [[Abergwesyn]]. Roedd yna lwybrau tebyg o bob rhan o orllewin Cymru, gyda'r rhai pwysicaf yn cychwyn o [[Sir Feirionnydd\|Feirionnydd]] a [[Sir Gaerfyrddin\|Sir Gâr]]. == Gweler hefyd == * [[Gyrru gwartheg]] ==Llyfryddiaeth==

Porthmon: Gwahaniaeth rhwng fersiynau