Erging: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Mae gwreiddiau'r deyrnas yn anscir. Mae'n bosibl ei bod yn cynrychioli ffin ddwyreiniol awdurdod y [[Silwriaid]], y bobl [[Celtiaid|Geltaidd]] a drigai yn ne-ddwyrain Cymru pan gyrhaeddodd y Rhufeiniaid. Bu Erging yn rhan o deyrnas [[Glywysing]] (dwyrain [[Morgannwg]]) a [[Teyrnas Gwent|Gwent]]), ond ymddengys iddi ddod yn annibynnol yn ystod teyrnasiad [[Peibio Clafrog]], ganol y [[6ed ganrif]]. Taid [[Sant]] [[Dyfrig]], [[esgob]] cyntaf Erging, oedd Peibio, yn ôl yr achau. Roedd Erging yn ganolfan bwysig i gwlt y sant yn yr Oesoedd Canol Cynnar.

 

 

Daeth yr hen deyrnas yn [[cantref|gantref]] yn yr Oesoedd Canol.

==Goroesiad y Gymraeg==

Arosodd yr iaith [[Gymraeg]] yn fyw yn yr ardal am ganrifoedd. Mae tystiolaeth arolwg ''[[Llyfr Domesday]]'' (1086) yn awgrymu cymdeithas gwbl Gymraeg, er i'r ardal fod ym meddiant y Saeson ers canrif neu ddwy. Ceir rhestr o brif drigolion ''Irchingeld'' (''Archenfield''=Erging) yn y flwyddyn [[1303]] mewn un o ysgroliau memoranda'r llys Seisnig sy'n awgrymu fod mwyafrif helaeth y boblogaeth yn Gymry: allan o tua hanner cant o enwau mae tua 45 yn enwau Cymraeg, e.e. Gruffudd ap Dafydd o Dreredenog, Nest o Bengelli, a.y.y.b.<ref>Natalie Fryde (gol.), ''List of Welsh entries in the Memoranda Rolls 1282-1343'' (Caerdydd, 1974), tt. 22-23.</ref> Parhaodd yr iaith i fod yn iaith gymunedol mewn rhannau o Erging tan o gwmpas dechrau'r 18fed ganrif a chofnodir siaradwyr Cymraeg lleol mor ddiweddar â chanol y 19eg ganrif.<ref>David Williams, ''A History of Modern Wales'' (Llundain, 1950; argraffiad newydd, 1982), tud. 11.</ref>

 

==Cyfeiriadau==